Veblen cho rằng tiêu dùng phô trương sẽ ảnh hưởng đến các tầng lớp
thấp hơn, những người muốn giống như tầng lớp giàu có. Giai cấp trung lưu
mua những chiếc thìa với tay cầm bằng ngà không hề cải thiện chức năng
của chiếc thìa nhưng có thể khiến người dùng nó trở nên sang trọng hơn
trong mắt bạn bè của mình. Thậm chí những người nghèo nhất cũng có thể
nhịn đói để mua những chiếc bình hay vòng cổ trước khi nó hết hàng.
Veblen cho rằng tiêu dùng phô trương là một sự lãng phí. Nó khiến
động cơ kinh tế từ sản xuất những thứ mà con người cần trở thành những
thứ mà họ muốn khoe khoang. Hậu quả là một chuỗi thất vọng: mọi người
bắt chước người giàu bằng cách tiêu dùng nhiều hơn, người giàu thậm chí
còn mua những thứ đắt tiền hơn để khiến họ luôn nổi bật và mọi người phải
chật vật để theo kịp họ. Veblen chắc chắn đã thực hành lối sống tiết kiệm
theo đúng tinh thần những lời chỉ trích của mình. Quần áo của ông quá rộng
và thường trông như thể ông đã mặc chúng mà đi ngủ, và ông phải gài chiếc
đồng hồ của mình một cách sơ sài vào chiếc áo vest bằng một chiếc ghim.
Ông thậm chí còn đưa ra ý kiến dùng giấy để làm quần áo thay cho lụa và
vải tuýt.
Các tù trưởng của thổ dân hiện đại Mỹ là những người giống như
Cornelius Vanderbilt, người mà trong thể kỷ 19 từ một chàng trai chèo
thuyền không được đi học trở thành một ông trùm đường sắt giàu có với
khối tài sản đáng giá hàng tỉ USD theo giá trị hiện nay. Dòng họ nhà
Vanderbilt xây dựng hàng loạt dinh thự khổng lồ và các khu nghỉ dưỡng
mùa hè. Một trong số họ vào dịp sinh nhật đã tặng vợ mình Ngôi nhà cẩm
thạch ở đảo Rhode, một cung điện xa hoa làm bằng hơn 14.000 mét khối đá
cẩm thạch trắng.
Đằng sau sự tiêu dùng phô trương của những người như Vanderbilt là
một bản năng mà Veblen gọi là “sự săn mồi”. Trong khi những vị thủ lĩnh
của những tộc người dã man tấn công người khác bằng giáo mác thì giai cấp
nhàn rỗi hiện đại hạ gục đối thủ của mình bằng những cú lừa tài chính. Ví dụ
như trận chiến giữa Cornelius Vanderbilt và một doanh nhân khác, Daniel
Drew, để giành quyền kiểm soát đoạn đường sắt chạy giữa Chicago và New
