có đủ tiền để nuôi con, vân vân. Chính phủ phải chiến đấu với năm “cái ác
khổng lồ”: thiếu thốn, bệnh tật, sự bẩn thỉu, sự dốt nát và sự lười nhác.
Chính phủ sẽ thiết lập một hệ thống “an sinh xã hội” có thể hỗ trợ người thất
nghiệp và người ốm đau. Chính phủ sẽ cung cấp bệnh viện, trường học và
nhà ở, và thực hiện các chính sách kinh tế giúp tạo ra việc làm.
Hayek không đồng tình với quan điểm này về nền kinh tế. Người thầy
của ông là Ludwig von Mises, nhà kinh tế học người Áo mà chúng ta đã gặp
trong Chương 16, người đã nói rằng chủ nghĩa xã hội không bao giờ có thể
thành công được. Nhưng Beveridge và Keynes đã không đề xuất một nền
kinh tế xã hội chủ nghĩa. Nền kinh tế hậu chiến là một nền kinh tế “hỗn
hợp”, một nền kinh tế trung gian giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội.
Chính phủ sở hữu các ngành công nghiệp lớn như than đá và đường sắt,
kiểm soát giá cả của một số hàng hóa và trả tiền cho các trường học và bệnh
viện, mang lại tính chất xã hội chủ nghĩa cho nền kinh tế. Nhưng những đặc
trưng cơ bản của chủ nghĩa tư bản vẫn tồn tại: có một số lượng lớn các công
ty tư nhân chạy theo lợi nhuận. Hayek từ chối sự thỏa hiệp ấy. Ông nói rằng
sự kiểm soát của nhà nước đối với nền kinh tế sẽ tước đoạt tự do của người
dân, ngay cả dưới cách thức trung tính của nền kinh tế hỗn hợp.
Vấn đề như Hayek thấy, là chính sự tiến bộ kinh tế ngoạn mục trong vài
thế kỷ qua đã mang đến cho mọi người một cảm giác quyền lực. Sự tiến bộ
tạo nên bởi hàng ngàn thị trường thiết lập nên một nền kinh tế, chứ nền kinh
tế không được tạo ra bởi bất kỳ một cá nhân nào. Mọi người trở nên mất
kiên nhẫn và muốn tiến bộ nhanh hơn. Chính phủ bắt đầu can thiệp vào các
thị trường với hy vọng nền kinh tế phát triển nhanh hơn. Tại sao điều này lại
phá hủy tự do, đặc biệt nếu nó được thiết kế để giải phóng mọi người khỏi
khó khăn kinh tế như Beveridge mong đợi? Hayek nghĩ nó phá hủy tự do,
bởi vì mọi người có những ham muốn khác nhau và bất đồng về việc ham
muốn nào là quan trọng nhất. Một số người muốn có nhiều phòng trưng bày
nghệ thuật hơn, những người khác muốn có nhiều bể bơi hơn. Không thể
phản ánh mong muốn của mọi người trong một kế hoạch duy nhất. Nếu
chính phủ nắm quyền kiểm soát nền kinh tế thì nó sẽ quyết định thay bạn.
Bạn không thể lựa chọn và quyền tự do cá nhân của bạn bị chà đạp.
