và công ty kiểm soát các phương tiện giúp đưa các dữ liệu đó tới tay
khách hàng (chẳng hạn như cuộc sáp nhập giữa Time Warner, một hãng
chuyên về viết nội dung truyền thông, sở hữu nhiều tạp chí nổi tiếng, và
AOL, công ty dịch vụ Internet lớn nhất thế giới lúc bấy giờ). Thông
thường, trong sáp nhập dọc, hai công ty sẽ ít có những thông tin chung
hơn, cho dù ở một cấp độ nhỏ nào đó, họ vẫn có chung một số khách
hàng và nhà cung cấp, cũng như có thể vẫn có trường hợp hoán đổi
nhân viên giữa hai công ty. Tùy thuộc vào quan điểm của từng công ty,
một cuộc sáp nhập dọc có thể hoặc là một sự mở rộng giật lùi, trở về
đầu nguồn cung, hoặc là mở rộng tiến lên, hướng tới đối tượng khách
hàng trực tiếp. Một ví dụ điển hình là vụ mua lại TNK (một công ty dầu
lửa Nga có trữ lượng dầu và khí gas lớn, nhưng lại kém về năng lực lọc
dầu hay marketing trong lĩnh vực bán lẻ ở thị trường châu Âu) năm
2003 của BP (công ty này lúc đó đang sụt giảm về trữ lượng dầu,
nhưng lại hoạt động marketing toàn cầu tốt và có thế mạnh về lọc dầu).
Chúng ta sẽ có dịp nói về cuộc mua lại này sau.
Sáp nhập kết hợp là các cuộc sáp nhập giữa các công ty hoạt động
trên những lĩnh vực hoàn toàn khác nhau. Các công ty này không phải
là đối thủ của nhau, và họ cũng không có mối liên hệ mua – bán nào (ví
dụ, năm 1985, Philip Morris, một công ty sản xuất thuốc lá, đã mua lại
General Foods, một hãng chuyên về đồ ăn). Không có sự giải thích hợp
lý về mặt chiến lược nào cho các cuộc sáp nhập kết hợp kiểu này (tuy
thông thường, sáp nhập sẽ giúp các bộ phận đầu não của hai công ty tiết
kiệm được chi phí; hay như trong trường hợp của Philip Morris mà tôi
vừa đề cập, hãng này muốn chuyển hướng khỏi ngành thuốc lá vốn có
nhiều kiện tụng). Kiểu sáp nhập này khá thịnh hành trước đây, nhưng
hiện nó không còn nhận được sự tán thành từ phía các cổ đông và các
thị trường tài chính nữa. Tuy vậy, các cuộc sáp nhập kết hợp vẫn có thể
mang lại lợi ích lớn nếu tình báo doanh nghiệp được sử dụng theo
những cách thức sáng tạo hơn. Ví dụ, dựa vào nguồn thông tin chất
lượng cao, các công ty có thể lên kế hoạch chi tiết cho các tình huống
có thể xảy ra trong tương lai (bao gồm cả việc mô phỏng các tình
