nhà thám hiểm cho tới những tên cướp biển và thực dân. Những bản báo cáo
này cung cấp các dữ liệu về đường đi, địa lý, tình hình tài nguyên, chính trị
và kinh tế của tất cả các nơi trên thế giới được biết đến đến trong thời đó.
NGÀNH TÌNH BÁO DOANH NGHIỆP
Dĩ nhiên, trong kỷ nguyên hiện đại, các hoạt động tình báo như trên phần
lớn đều được thuê ngoài và thường được thực hiện dựa vào tình huống cụ
thể. Thực ra, hiện nay có một công ty đặt theo tên của Hakluyt với các hoạt
động chính là “phát triển thương mại bằng cách cung cấp, giám sát và tạo
điều kiện cho các hoạt động kinh doanh liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu
và cung cấp thông tin nhằm hỗ trợ cho việc sử dụng thương mại, giao
thương, các ngành nghề tại Anh và nhiều nơi khác”. Năm 1995, tạp chí
Financial Times đã miêu tả công ty này là một “công ty được thành lập
nhằm mang lại cho các công ty Anh những thông tin bản địa mà họ cần khi
theo đuổi những giao dịch lớn tại nước ngoài”. Nếu miêu tả này có chút nào
đó giống với cách làm việc truyền thống của Văn phòng Đối ngoại và Khối
thịnh vượng chung (FCO) – lập các mối quan hệ tại những nơi “xa lạ”, thì
cũng chẳng có gì đáng ngạc nhiên bởi đó chính là bản chất hoạt động của
công ty này.
Có thể ngành tình báo doanh nghiệp khởi đầu với tư cách là một công cụ
bổ sung cho FCO tại Anh, tuy nhiên, hiện giờ có rất nhiều công ty chuyên
nghiệp, thực hiện chức năng tình báo theo phương thức kinh doanh rõ nét
hơn. Năm 2006, ngành ủy thác nghiệp vụ tri thức toàn cầu đã mang về con
số doanh thu là 200 triệu bảng Anh, tăng 59% so với năm 2005. Công ty tư
vấn Frost & Sullivan ước tính con số này sẽ đạt mức 2,5 tỷ bảng Anh vào
năm 2010.
Cho dù là truyền thống hay hiện đại, chức năng tình báo vẫn không hề
thay đổi về mặt bản chất – nó là tai mắt của các công ty, thu thập và, quan
trọng hơn, phân tích các thông tin có thể mang lại lợi thế cạnh tranh cho họ.
Dĩ nhiên là có rất nhiều ví dụ về những trường hợp không thực hiện được
chức năng này. Không kể những trường hợp điển hình và được lưu trữ thông
tin một cách đầy đủ như tập đoàn Marks & Spencer và IBM (từng bỏ qua thị
