Khi còn là một cô gái, tôi thường nhón chân lên kệ sách trong phòng
khách để lấy cuốn Time-Life bìa nâu nói về chiến tranh Việt Nam. Những
tấm ảnh kinh khủng và hấp dẫn, gợi cho tôi nhiều câu hỏi mà người lớn khó
có thể trả lời hết. Có một tấm ảnh chụp một cảnh sát người Nam Việt Nam
bắn vỡ đầu một người đàn ông và một tấm chụp một cô bé trần truồng bỏng
lửa đang chạy trên đường. Nó là một cuộc chiến tranh mà tôi sẽ không bao
giờ tìm hiểu, tôi nghĩ vậy, nhưng thay vì gấp sách lại, tôi cứ thường xuyên
mở ra đọc. Tấm ảnh tôi thích nhất là của Larry Burrows chụp bà Nhu năm
1962. Với những lọn tóc đen và móng tay sơn bóng nhoáng, bà nổi bật lên
giữa đám đông mặc binh phục màu lục vàng thời chiến. Mặc chiếc áo dài
truyền thống Việt Nam, màu trắng tinh khiết, và với cái eo nhỏ xíu, có thể
nói bà là người đàn bà thanh nhã ngoại trừ khẩu súng lục màu đen mà bà
giương lên, nhắm và sẵn sàng bắn. Có lần người anh chồng của bà, Tổng
thống Ngô Đình Diệm, nghi ngờ sự kín đáo của cái áo vét vừa khít thân
hình mảnh dẻ của bà Nhu, ý nói đến sự hở vai hở cổ của nó, nghe nói bà đã
làm ông cứng họng bằng câu trả lời khinh thị: "Không phải cổ anh lòi ra mà
là cổ tôi. Nên anh im đi giùm".
Sự tò mò về bà Nhu của một thiếu nữ như tôi dần dần chuyển thành sự
nhìn nhận một vấn đề rất thời đại. Một người đàn bà ăn mặc hoàn hảo và
chăm sóc vẻ ngoài sẽ luôn bị buộc tội là thiếu nghiêm túc về những chính
sách xã hội đang thay đổi. Ngày nay, Michelle Obama bị chỉ trích vì hai
bắp tay và tóc ngang trán, nhưng bà chỉ là Đệ nhất Phu nhân Hoa Kỳ gần
nhất vật lộn với các câu hỏi về phong cách và quyền thế. Jacqueline
Kennedy, người cùng thời với bà Nhu vào năm 1963, là một biểu tượng Mỹ
về thời trang, sự thanh lịch, và yêu kiều. Lúc đó, bà cho rằng phụ nữ nên
đứng ngoài chính trị vì "họ không phù hợp". Jackie tự hào về cuộc hôn
nhân "châu Á" của mình và hoàn toàn không phản đối bà Nhu, kẻ "đam mê
quyền lực một cách kỳ dị".
Việc thiếu những câu trả lời dễ dàng về bà Nhu bảo đảm rằng ý đồ của
tôi vẫn còn cho đến khi tôi nhận ra mình ngồi trong thư viện hàng giờ
