thành phố này lúc nào cũng vậy, một làn đường trật tự với những chiếc
Cadillac đen bóng, Buick mui mềm, xe buýt nội thành, và dĩ nhiên cả
những chiếc taxi vàng. Cái thế giới này hẳn phải rất trật tự và phong lưu
nếu nhìn từ trên cao đó, Những người đi bộ nhìn kỹ vạch giới hạn của vỉa
hè. Những ngọn đèn đường điều khiển giao thông. Các doanh nhân mặc vét
đen xử lý công việc thường ngày của mình bên trong các tòa nhà đứng san
sát khách sạn của bà như những người anh em đua tranh xem ai cao hơn ai.
Tất cả xác nhận những gì bà Nhu nghĩ - rằng người Mỹ có thể là một dân
tộc chân thành, nhưng kiêu ngạo. Và không có gì ngạc nhiên; cứ nhìn
quanh thành phố New York năm 1963 để xác nhận sự tự tin không-có-gì-là-
không-thể đã ăn sâu vào các cấu trúc hạ tầng của nước Mỹ. Không thấy có
dấu hiệu gì khép kín hay khiêm tốn. 4
Belgrade, Rome, và dĩ nhiên chặng dừng chân cuối cùng của bà về phía
Tây, Paris, từng rất đẹp theo kiểu thế giới cổ xưa đó - những con phố quanh
co và tượng thạch cao vỡ vụn, những liên tưởng lịch sử và vinh quang phai
nhạt. Đó là ấn tượng mà bà Nhu có thể thấu hiểu và là nền tảng của thế giới
duy nhất bà từng biết đến. Mỹ học châu Âu và các chuẩn mực về cái đẹp đã
định hình nên chính sách thuộc địa ở Đông Dương. Nhưng âm thanh của tất
cả những thành phố Tây phương này vẫn còn quá xa lạ. Chúng là một
nghịch âm của tiếng còi xe, tiếng xì xào, và tiếng còi hụ. Trái lại, những
chiếc xe ngựa và xe xích lô chen chúc trên các ngã đường Sài Gòn là tiếng
rù rù nghẹt họng mà chỉ cẫn một cơn mưa lớn là có thể át hẳn.
Chỉ cần vén tấm màn che của khách sạn Barclay là thấy ngay những
người biểu tình phản đối. Họ đã có mặt trên con phố này từ đêm trước, hô
to, "Biến đi Nhu! Biến đi Nhu!". Những người này không giống như các
nhà sư bình tĩnh tự thiêu ở đất nước bà Nhu. Họ cũng không giống những
thanh niên híp-pi Mỹ hay các nhà hoạt động hòa bình tóc tai rối bù, những
người sẽ phát động phong trào phản chiến chỉ trong vài năm nữa thôi.
Thanh niên mặc vét, đeo cà vạt; phụ nữ mang giày và vớ cao. Kẻ trước
người sau, họ tuần hành trật tự thành vòng tròn và trương những tấm áp-
