Sau khi chia đôi đất nước, Hiệp định Genève có một điều khoản cho
phép người dân vượt qua cả hai phía của đường biên giới, nhưng mọi sự di
cư sẽ phải diễn ra nội trong giới hạn nghiêm ngặt một năm. Quân đội Pháp
và hải quân Mỹ đã cung cấp phương tiện vận tải hậu cần cho những người
miền Bắc đang chạy vào Nam, trong đó Hoa Kỳ tài trợ hầu như tất cả ngân
sách. CIA cũng gởi một đội quân để thuyết phục càng nhiều người miền
Bắc di cư vào miền Nam càng tốt, tạo ra bằng chứng rằng nhân dân đang
"bỏ phiếu bằng chân" cho người của Mỹ, ông Diệm, và lời hứa về một Việt
Nam tự do. 7 Nhưng không ai tưởng tượng được lại có nhiều người đã ra đi
như vậy. Một cuộc di cư khoảng một triệu người từ miền Bắc Cộng sản đổ
vào miền Nam. Với tất cả những gì Việt Minh đã làm, lôi cuốn bản năng
dân tộc chủ nghĩa nơi nhiều người Việt Nam và thành công trong công cuộc
đánh đuổi người Pháp ra khỏi bờ cõi, một bộ phận dân chúng vẫn quá khiếp
sợ chủ nghĩa Cộng sản để nán lại và chứng kiến nó hành động. Có những
lời thì thầm về những cái sắp xảy đến: sự thanh trừng giai cấp, cải cách
ruộng đất, và sự xâm phạm của nhà nước vào những sự vụ địa phương - đó
là chưa nói đến tôn giáo. Đặc biệt những người Công giáo đã lũ lượt tháo
chạy.
Dòng người đi ngược lại hầu như chỉ là nhỏ giọt. Những cán bộ Cộng
sản cao cấp nhất ở miền Nam tập kết ra Bắc, và chính phủ ông Hồ Chí
Minh đã triệu hồi những đơn vị quân đội nhân dân nổi bật nhất nhưng kêu
gọi những người còn lại vốn đã biểu thị sự tán thành Chủ nghĩa Cộng sản ở
lại: "ra Bắc nghĩa là chiến thắng, ở lại miền Nam là gặt hái thành công". 8
Những người ủng hộ Việt Minh ở miền Nam lui vào vòng bí mật. Họ sẽ có
ích vào một lúc nào đó khi cuộc đấu tranh tái thống nhất được khởi sự.
Áp lực dân số tức thời trên Việt Nam Cộng hòa đã đe dọa làm sụp đổ
chế độ mới. Ngay cả sự đánh giá của quân đội Mỹ về hoàn cảnh mà ông
Diệm lâm vào cũng đáng lo ngại. Những vấn đề mà vị tân Thủ tướng đối
mặt thật quá nhiều và quá khó khăn, bản báo cáo kết luận, đến độ có lẽ là
"không khắc phục được". 9
