ngon, còn chị vẫn đi hết người nầy sang người khác, đánh thức những
người ngu mê, bắt tháo giầy, bôi thứ gì đó lên những đội chân nứt nẻ, rắc
thêm một chút gì nữa: chỗ đau không phải chỉ vì đau mà vì ngã. Trong
chiến tranh Trêckiakov bao giờ cũng thấy thương họ: những người phụ nữ.
Nhất là những người phụ nữ như vậy, kém nhan sắc, tiều tụy. Trong chiến
tranh, đối với những người ấy, mọi sự đều nặng nề hơn.
Anh tìm được hố bom đầy nước trong khu rừng. Cây con đổ nằm quanh: có
một số cây nào đó trong số chúng rất có thể sống lại. Cởi mũ, áo ca-pốt,
anh quỳ xuống. Một đám mây trắng lướt trên mặt gương nước, và anh trông
thấy mình trong đám gương ấy: ai đó như người Tsigan, đen đủi từ nơi đó
đang nhìn lên. Má đen sạm đầy bụi, râu mọc lởm chởm, đôi mắt sâu hõm
quầng đen, hai gò má hóp lại, da tróc ra sần sùi. Sau có tuần lễ mà anh
không còn giống chính mình nữa. Anh gạt những chiếc lá rụng trên mặt
nước sang bên và những con gọng vó run rẩy nhẩy cẫng lên trên những
chiếc chân mảnh mai. Giống như ở đầm lầy than bùn, nước đùng đục,
nhưng khi vốc lên lòng bàn tay thì hóa ra nó trong, sạch và mát lạnh.
Anh kéo chiếc áo va-rơi ra khỏi vai, đã lâu anh không được rửa ráy như
vậy. Sau đó anh lau cổ, lau mặt bằng áo sơ mi, anh đội chiếc mũ ca-lô lên
mái tóc vừa chải ướt, và khi cầm chiếc cổ áo dựng đứng nơi cổ, anh cảm
thấy mình sạch sẽ, lại sức. Duy chỉ có bụi từ trong phổi là không thể nào
khạc ra được – ban đêm anh đã hít không biết bao nhiêu là bụi.
Suốt thời gian này trong cánh rừng vang lên tiếng xào xạc: trọng pháo của
quân ta từ các trận địa bí mật gầm lên nhả đạn, lá rụng rào rào từ trên cây
xuống vì tiếng nổ. Bước ra khoảng trống của cánh rừng, anh nhảy vào đoạn
tăng sê cát sụt lở nhiều chỗ và chút nữa thì giẫm phải người lính bộ binh
nằm ở dưới đó. Người anh ta vẫn nai nịt đầy đủ quân trang, anh ta nằm như
đang ngủ. Nhưng gương mặt vàng ệch của anh ta không phải là gương mặt
Nga, một bên mắt không khép chặt ánh lên lờ mờ. Mái đầu tròn, tóc đen
búi cao bị đất phủ kín: anh ta đã chết và một loạt pháo khác đã chôn vùi
anh ta.