NGUYỄN CÔNG TRỨ
Từ lâu, nhiều sách viết về NGUYỄN CÔNG TRỨ đều ghi niên tuế
của ông là 1778-1858 theo tài liệu của giáo sư LÊ THƯỚC « Thân thế và
sự nghiệp của Uy viễn tướng công Nguyễn Công Trứ » (1928).
Ông NGUYỄN CÔNG HUÂN thuộc dòng dõi NGUYỄN CÔNG
TRỨ có xác định : « Một thế kỷ một năm qua, hôm nay ngày 14 tháng 11
âm lịch nhằm ngày 13-12-1959 lại đã đến húy nhựt của Cụ Nguyễn Công
Trứ mất ngày 14 tháng 11 năm Mậu Ngọ Tự-Đức thứ 12 hồi 3 giờ sáng tại
chánh quán làng Uy-viễn, hưởng thọ 82 tuổi ».
Cùng nhận năm mất là năm 1858, mà người thì nói ông thọ 80 tuổi
(như NGUYỄN BÁCH KHOA, PHẠM VĂN DIỆU), người thì 81 tuổi
(như DƯƠNG QUẢNG HÀM, PHẠM THẾ NGŨ), người thì 82 tuổi (như
NGUYỄN CÔNG HUÂN). Ông PHẠM VĂN DIÊU rành rẽ hơn nữa, có cả
âm, dương lịch đối chiếu : « Ông mất ngày 14 tháng một, cũng vào năm ấy
(7-12-1858) tại làng Uy-viễn hưởng thọ được 80 tuổi ».
Một ít sách ghi năm Tự-đức 12 (1859) :
- « Văn-Đàn bảo giám » của TRẦN TRUNG VIÊN (Hà-nội, Nam-Ký,
1932. Mặc-Lâm tái bản ở Sài-gòn năm 1968).
- « Việt-nam ca trù biên khảo » của ĐỖ BẰNG ĐOÀN và ĐỖ
TRỌNG HUỀ (Sài-gòn, 1962), tr.626.
Viết sau và viết khác LÊ THƯỚC mà không có cho biết xuất xứ cùng
đôi lời biện chính, có lẽ cũng vì cho là điều không quan trọng hoặc vì tiểu
sử của N.C.T. cũng như các tác giả khác chỉ là một đoạn ngắn phụ vào một
bộ sách dày không phải nghiên cứu riêng về N.C.T. Vì thế mà về sau người
ta sử dụng tài liệu của giáo sư LÊ THƯỚC được coi như phổ biến trong
học giới. Thêm nữa, những sách văn học sử phổ biến ở trung học và đại học
lại coi năm mất của N.C.T. là năm 1858, nên không mấy ai để ý đến chỗ
