MỘT CẶP MẮT XANH ĐƯA THANH NIÊN RA KHỎI VÙNG
QUÊN LÃNG ?
Giai đoạn đầu từ số 1, 27 và 28-9-1941, chủ nhiệm là Hoàng Tâm,
quản lý là Ernest Louis Phan Văn Huờn. Thứ đến, từ số 20, ngày 10-10-
1942, chức vụ chủ nhiệm chuyển qua tay Tạ Đình Bính và Bửu Tư Lâu.
Chót hết, từ bộ mới số 1, ngày 7-8-1943, Phan Văn Huờn vẫn được coi là
người sáng lập cho đến số chót 30-9-1944. Chính trong giai đoạn chót này,
tờ « Thanh Niên » hiện diện sống động hơn bao giờ hết, nhưng chưa có
may mắn được lọt vào mắt xanh của các nhà viết văn học sử Việt-nam.
Trong « Việt-nam văn học sử giản ước tân biên » tập II, chương VI
(1965), ông PHẠM THẾ NGŨ có đề cập sự thành lập các nhóm « Tri Tân
», « Thanh Nghị », « Hàn Thuyên » mà bỏ rơi hay không hay biết có nhóm
« Thanh Niên ». Ông có nhận xét về « Sự trỗi dậy của văn học miền Nam »,
ông cũng không có một lời về « Thanh Niên ». « Bảng lược đồ văn học
Việt-nam » (1967) của ông THANH-LÃNG cũng không có nhắc tới. Tờ «
Thanh Niên » chỉ may mắn hiện diện thoáng qua một đôi dòng trong đoạn
tóm lược văn học sử thật vắn tắt (11 trang cho lớp mười một (đệ nhị cũ) của
một quyển giảng văn kiểm duyệt ngày 22-1-1965 : « Cho nên thời đệ nhị
thế chiến (1934-1945) là thời kỳ ngập ngừng khựng lại để nhận định con
đường đã vượt qua. Có người thiếu tác phẩm mới thuộc loại sở trường của
mình. NGUYỄN XUÂN HUY ngưng sáng tác, duyệt lại những đứa con
tinh thần của ông. Nhiều vấn đề lớn thiết thực liên quan đến đời sống của
con người, của quốc gia và của cả thế giới nổi bật trước mắt dễ nghiêng
người ta về hướng trầm tư, nghĩ ngợi. Đó là thời của nhiều sách khảo luận
có giá trị và của các tạp chí có tên tuổi như « Tri Tân » (1941) đạo mạo giở
lại những trang sử vẻ vang cũ, tờ « Thanh Nghị » (1941) đang chọn đường,
tờ « Thanh Niên » (1943) kín đáo lên tiếng gọi đàn, chuẩn bị một ngày
trọng đại ».
