Thời trung cổ, thay vì chấm dứt vào năm 1453, thì có tác giả kéo dài
cho đến hết thế kỷ XV, hoặc rõ hơn là năm 1492 đánh dấu một phát kiến
quan trọng : Christophe COLOMB tìm ra Tân thế giới.
Năm 1453 Constantinople của Đông đế quốc La-mã rơi vào tay của đế
quốc Thổ, cải danh ra Istanbul và trở thành thủ đô của đế quốc này. Những
người trí thức không thích sống với chế độ mới, di cư sang phía tây, qua Ý-
đại-lợi. Sự di cư đó là một trong những nguyên nhơn đưa đến phong trào
phục hưng ở Âu-châu vào thế kỷ XVI. Như vậy, thành Constantinople thất
thủ năm 1453 chỉ là một sự kiện lịch sử có một giá trị ở tầm mức Âu-châu.
Còn năm 1492 có một giá trị trên tầm mức thế giới, vì từ đó, Âu-châu
bắt đầu mở rộng ra thế giới. Sự thật trước năm 1492 đã có nhiều cuộc phát
kiến hàng hải dọc theo bờ biển tây Phi-châu, và sau đó người Âu-châu còn
tiếp tục phát kiến nữa, nhưng cá nhơn Christophe COLOMB thuở đó trong
một lúc, đã tạo được cho mình một vòng hào quang rực rỡ, nhờ ý chí và
can đảm phi thường. Hơn nữa, băng qua Đại-tây-dương thuở bấy giờ đã là
một kỳ công và tìm ra được Tân Thế giới quả là một phát kiến hàng hải
quan trọng. Khám phá ra Phi-châu hãy còn là việc đi ven biển, khám phá ra
Tân thế giới không còn là việc đi ven biển nữa mà là băng đại dương.
Chuyện sau nữa, đi vòng quanh thế giới, chỉ còn là một vấn đề tiếp tục.
LAROUSSE cho thời trung cổ chấm dứt vào năm 1453. Edouard
PERROY chấm dứt bảng niên biểu thời trung cổ vào năm 1492
.
Johannes HARTMANN trong « Toute l’histoire »
không ấn định năm,
nhưng cho thời trung cổ đi hết thập niên chót của thế kỷ XV, và đó là
khuynh hướng chung hiện nay.
Tuy có chênh lệch về thời điểm chấm dứt thời trung cổ, nhưng sự
chênh lệch đó không vượt tới nửa thế kỷ (1492-1453), và không quá đáng
như trong hai thời đại sau : cận đại và hiện đại.
B. CẬN ĐẠI VÀ HIỆN ĐẠI
