phá giá đồng Mỹ kim trong vòng 14 tháng (lần đầu 5 phần trăm ngày 18
tháng 12 năm 1971 và lần sau 10 phần trăm ngày 12 tháng 2 năm 1973. Sự
phá giá đồng Mỹ kim có tính cách quan trọng gấp bội so với đồng bạc Việt-
nam phá giá đều đều, vì từ năm 1945, thế giới theo chánh sách kinh tế tự do
sống dưới chế độ quốc tế đô-la hồi chế (International dollar exchange
standard). Đồng Mỹ kim đã bị mất tín nhiệm trên thế giới. Sự phá giá đó có
xảy ra một phần là vì sự lâm chiến với một nước nhỏ bé ở Đông-nam Á. Và
cũng vì cuộc chiến này, một số nhà lập pháp của Hoa-kỳ đã phải nêu lên
vấn đề xét lại định chế dân chủ của họ. Cơ cấu của nền dân chủ Tây
phương nói chung bị khủng hoảng trầm trọng,
- Năm 1972 cũng là năm có nhiều chuyển động lớn lao trên thế giới
trong chính lược bang giao mới mẻ giữa các đại cường, giữa đại cường với
nhược tiểu.
- Năm 1972 cũng là năm thế giới tự do khám phá rõ hơn một mô thức
văn minh mới xuất hiện trong lịch sử nhơn loại ở Đông phương, tuy không
nói được là toàn hảo nhưng đã có những thực hiện làm ngạc nhiên nhiều
nhà quan sát trong đó có cả Anh, Mỹ, Pháp, Ý.
Năm sau, 1973, nhân cuộc chiến tranh bùng nổ ở Trung-đông (6-10-
1973) giữa Á-rập và Do-thái, mấy nước Á-rập nhỏ yếu bằng võ khí dầu hỏa
(tiết giảm sản xuất) đã làm xáo trộn nếp sống của những quốc gia Âu, Mỹ
được coi như là giàu mạnh. Bao nhiêu kế hoạch, dự án đều bị hỏng hết trên
phương diện kinh tế. Nhơn dịp này, sự thật mới có cơ hội phơi trần hơn lúc
nào hết : các nước tư bản kỹ nghệ lớn sở dĩ làm giàu được trong thời gian
qua là nhờ bòn rút tài nguyên của các nước nhỏ yếu thuộc thế giới thứ ba.
Cắt nguồn tài nguyên đó, người ta mới khám phá ra chỗ yếu nơi gót chân
Achille.
Năm 1973 cũng là năm xảy ra một cơ hội xét lại, suy nghĩ lại nếp sống
Tây phương theo cơ chế của một nền văn minh gọi là « văn minh xe hơi ».
Cứ mỗi người hay hai người chễm chệ trên một chiếc xe hơi du lịch mười
mấy mã lực uống độ hai mươi lít xăng mỗi một trăm cây số : biết bao là
