hỏi sự tuyệt đối của những tiêu chuẩn được nêu ra. Kinh tế học được coi là
một khoa học với những con số là con số, thống kê là thống kê, nhưng
những định luật trong kinh tế học cũng chỉ được kể như là những bán định
luật, thì đối với văn học, chữ bán này có lẽ phải bổ đôi ra mấy lần nữa để
minh thị mức độ chính xác của những tiêu chuẩn sử dụng để phân kỳ văn
học.
Riêng về cận đại và hiện đại, cho đến nay hãy còn là « một vấn đề
lòng thòng, chưa giải quyết thỏa đáng ». Thật sự thì mặc dầu gọi thời
khoảng hậu bán thế kỷ XIX là cận đại hay hiện đại, nội dung các bộ văn
học sử có những khác biệt căn bản lớn lao nào ? : « Vấn đề sẽ khác nếu
chúng ta thuận tình đơn giản mà nặng về đường lịch sử quốc gia. Chúng ta
có thể viết « văn học Việt-nam dưới thời Pháp thuộc » cũng như viết văn
học thời Bắc thuộc, văn học triều Lý, triều Trần, triều Lê vậy. Tất nhiên
trong « văn học Việt-nam dưới thời Pháp thuộc », chúng ta sẽ nhận những
khuynh hướng căn bản, chúng ta phân tích sự kiện giao động Đông-Tây.
Trong trường hợp này, những danh từ cận đại, hiện đại vốn không cần thiết,
thời Pháp thuộc lại đã qua, chúng ta vừa bước sang một giai đoạn lịch sử
mới (…) ».
Nhưng vì không thuận tình nên cho đến nay, vấn đề vẫn còn nguyên
vẹn. Mà muốn thuận tình thì phải ngồi chung lại với nhau. Chuyện đó cũng
chẳng phải dễ như khi các phe lâm chiến tại Việt-nam chịu ngồi chung
quanh bàn tròn ở hội nghị Pa-ri. Ai không muốn giữ sắc áo, màu cờ ? Ai dễ
dàng chịu hy sinh ? Ai không có tự ái ? : « Ở tại Việt-nam, những chuyên
viên về chữ nôm lại quá hiếm hoi (…) Đôi khi họ lại chống đối nhau ầm
ầm khiến đám hậu sinh không biết đâu mà mò cả, điển hình là tập phiên âm
chữ nôm bản « Kim Vân Kiều » của ông LÊ MẠNH LIÊU do Bộ Giáo dục
in lại, lại bị một cao thủ về chữ nôm khác, ông LÊ HỮU MỤC, lên tiếng
công kích nặng nề (những lời công kích chỉ dành riêng cho sinh viên nghe
!) ».
Gà ghét nhau vì tiếng gáy chăng ? Làm sao mà thuận tình trong lúc
làm văn học sử cũng như làm tự điển phải là công việc làm của tập thể.
