Quát bị hãm vào tội phản nghịch. Thuyết khác thì nói Quát bị bắt giải về
Hà-nội, có người thương hại nên đã dùng một tên tội phạm dáng mạo giống
Quát để thay vào. Còn Quát trốn đến Lạng-sơn, làm thiền sư trốn tránh, vài
năm sau mới chết. »
Đoạn này nặng tánh chất tiểu thuyết.
Ông TRẦN TRỌNG KIM cho biết vắn tắt rằng C.B.Q. bị phó lãnh
binh Sơn-tây bắt được « đem về chém tại làng »
. Đó là làng Phú-thị, sinh
quán của C.B.Q. Ông T.K. tin theo thuyết này và có thêm một chi tiết khác
là C.B.Q. bị bắt giam ở Sơn-tây rồi lại bị đóng cũi đưa xuống Hà-nội và sau
đó mới giải về nguyên quán ở làng Phú-thị để thọ hình. « Giết Cao rồi
người ta đem thủ cấp đi bêu khắp mấy tỉnh để dư đảng thấy mất thủ lĩnh sợ
hãi mà phải giải tán, bêu chán rồi người ta nghiền nát mà vứt xuống sông. »
Đoạn này của ông T.K. rõ ràng là phối hợp hai nguồn tài liệu, một của
Đ.N.C.B.L.T. và một của ông TRẦN TRỌNG KIM hoặc cùng một xuất xứ
với tài liệu của họ TRẦN.
Ông KIỀU OÁNH MẬU thì cho C.B.Q thọ hình tại Hà-nội.
Riêng ông LÃNG-NHÂN thì cho họ CAO đi xa hơn : « Cao bị bắt
giam tại nhà ngục Sơn-tây rồi bị đóng cũi đưa về Hà-nội, và giải vào Huế »
. Ông không nói rõ họ CAO thọ hình tại đâu, nhưng theo văn mạch của
giai thoại, thì độc giả có thể hiểu nơi đó là Huế.
Nếu quả thật họ CAO bị giải vào Huế thì sự kiện đó chắc cũng đáng
lấy làm quan trọng để nhiều người được biết và lưu truyền. Nhưng tại sao
những người biên soạn Đ.N.C.B.L.T. tại đất thần kinh lại không hề nhắc qua
chuyện đó ?
Chót hết là một chuyện gần loại nghẹt thở của Hitchcock do
NGUYỄN QUỲNH kể lại, cũng có nhiều màu sắc tiểu thuyết :
C.B.Q bị giải xuống Hà-nội, Tổng đốc Nguyễn Bá Nghi dâng sớ về
triều. Vua Tự-đức đưa qua cho bộ Hình luận tội. C.B.Q bị án tử hình và
toàn gia bị tru lục. Vua Tự-đức sức cho « Nguyễn Bá Nghi giải tên Quát
