đựng được những nhọc nhằn đau khổ không? Chúng ta hãy đem hậu quả ra
để xem xét. Có biết bao nhiêu người đã chối bỏ đạo đức khắc khổ, còn số
người chối bỏ tình yêu thì ít hơn nhiều. Chắc cậu lại sẽ trả lời rằng trong
việc theo đuổi điều thiện có nhọc nhằn, gian khổ đấy, nhưng đó không phải
là điều không thể tránh khỏi và tất yếu, rằng những tên bạo chúa không
nhiều hơn những người tử vì đạo và người ta thấy khối người có đức hạnh
sống cuộc đời êm dịu và bình yên chứ gì? Thế thì tớ cũng trả lời lại với cậu
rằng cũng có những mối tình êm ả và may mắn, và điều này lại có một sự
khác nhau hết sức có lợi cho mình và mình xin nói thêm rằng quả tình yêu
có hay lừa dối thật đấy, nhưng ít nhất nó cũng đem lại những niềm vui và
thỏa mãn trong khi tôn giáo lại buộc người ta phải tu hành buồn tẻ và khổ
hạnh.”
Trông thấy Tibecgiơ có vẻ bực bội, tôi nói thêm:
“Xin cậu đừng hoảng lên như vậy, điều duy nhất mà mình muốn kết
luận ở đây là không có một phương pháp nào dở hơn để làm cho một trái
tim từ bỏ ái tình, bằng cách gièm pha những lạc thú của ái tình và hứa hẹn
nhiều hạnh phúc hơn trong việc đi theo đức hạnh. Đối với con người như
chúng ta đã sinh ra, rõ ràng là hạnh phúc nằm trong lạc thú; mình thách
người nào có thể nói khác điều đó; thế mà trái tim con người thì chẳng cần
tự vấn lâu la gì để cảm thấy ngay rằng trong các lạc thú thì lạc thú êm dịu
nhất là lạc thú của tình yêu. Trái tim thấy ngay rằng người ta đã lừa dối nó
khi hứa với nó rằng có thể tìm những lạc thú êm dịu hơn ở nơi khác, và sự
lừa dối đó càng làm cho nó hoài nghi những lời hứa hẹn chắc chắn nhất.
Hỡi những kẻ thuyết giáo muốn đưa tôi trở về với đức hạnh, xin các người
hãy nói với tôi rằng đức hạnh là tối cần thiết, nhưng xin đừng nói dối với
tôi rằng nó không nghiêm khắc và gian khổ. Hãy xác định rằng những lạc
thú của tình yêu là phù du, là quả cấm, rằng đi liền theo đó là những đau
khổ khôn nguôi, và điều có thể gây cho tôi ấn tượng nhiều hơn, là nói rằng
những lạc thú đó càng êm dịu, càng quyến rũ bao nhiêu thì Chúa Trời càng
rộng rãi ban thưởng cho người biết hy sinh những lạc thú đó bấy nhiêu;
