Câu chuyện thoạt đầu còn chung chung, chuyển dần thành một hội
thoại khoa học giữa hai người. Ma-ri rất trân trọng đặt nhiều câu hỏi và lắng
nghe những gợi ý của Pi-e. Còn Pi-e thì kể những dự kiến của mình, mô tả
những hiện tượng tinh thể học mà anh thấy rất lạ và đang tìm quy luật của
nó.
Thú vị thật! Pi-e nghĩ thầm. Cô bạn trẻ xinh đẹp này chẳng những
hiểu công việc ta thích, qua tiếng nói chuyên môn và công thức phức tạp,
mà lại còn có thể bàn luận về nhiều chi tiết với một sự sáng suốt kì lạ! Quả là
êm dịu biết bao!
Anh nhìn mái tóc Ma-ri, vầng trán rộng, đôi bàn tay sứt sẹo nhiều
chỗ vì cốc a-xit ở phòng thí nghiệm và những công việc nội trợ. Cô không
trang điểm nhưng vẻ duyên dáng tự nhiên càng khiến lòng anh bàng hoàng.
Bất giác, Pi-e nhớ lại những điều ông Kô-van-xki cho anh biết về Ma-ri, cô
đã làm việc nhiều năm trước khi đến Pa-ri học, cô nghèo, sống cô đơn trong
một buồng gác xép sát nóc. Anh hỏi bâng quơ, không biết để làm gì:
- Cô định ở Pháp mãi chứ?
Gương mặt Ma-ri thoáng một nét buồn. Cô trả lời, giọng như hát:
- Không! Hè này, nếu đỗ cử nhân, tôi sẽ về Vác-xô-vi. Sang thu, tôi
cũng muốn quay lại đây, nhưng chả biết có được không. Nay mai, tôi sẽ đi
dạy ở Ba Lan và tìm cách giúp ích cho nước tôi. Những người Ba Lan không
có quyền bỏ nước mình.
Đương nhiên, câu chuyện có cả vợ chồng giáo sư Kô-van-xki tham
gia, hướng về đất nước Ba Lan đang bị o ép, nghẹt thở dưới ách áp bức của
chế độ Sa Hoàng. Ba con người phải sống xa tổ quốc hồi tưởng lại những kỉ
niệm của quê hương thân yêu, trao đổi thông tin về tin tức họ hàng, bè bạn.
Pi-e nghe Ma-ri nói đến nhiệm vụ yêu nước thì rất đỗi ngạc nhiên. Là một
nhà khoa học chỉ miệt mài với vật lý, anh không ngờ được rằng người con
gái rất có khiếu kia lại có thể nghĩ đến những chuyện không phải là khoa học
và ôm ấp một ý định sẽ đem hết sức mình đấu tranh chống lại ách thống trị
của Sa hoàng…
Anh muốn gặp lại Ma-ri.
