Song chất Ra-đi vẫn muốn giữ bí mật. Nó chưa muốn để loài người
biết nó. Còn đâu thời mà Ma-ri dự tính lấy được từ xỉ pêch-blen một phần
trăm chất Ra-đi. Sức phóng xạ của kim loại mới này mạnh đến nỗi một
lượng Ra-đi rất nhỏ, phân tán trong quặng, đã gây ra những hiện tượng đập
vào mắt, rất dễ quan sát và đo lường. Làm sao tách một lượng Ra-đi vô cùng
nhỏ bé ấy ra khỏi xỉ quặng mà nó đã quyện vào rất chặt. Đó là vấn đề khó,
hầu như không làm được.
Những chuỗi ngày làm việc kéo dài hàng tháng, hàng năm. Pi-e và
Ma-ri không nản. Cái chất bí mật kia càng không chịu xuất hiện, càng quyến
rũ hai nhà vật lý mà tình yêu và lòng hâm mộ khoa học đã gắn bó trong một
cái lán gỗ, vào một cuộc sống “khác thường”.
Ma-ri viết:
“Thời gian đó, chúng tôi dốc hết tâm trí vào cái lĩnh vực mà một
khám phá không lường được mới mở ra trước mắt mình. Bao khó khăn trở
ngại về điều kiện làm việc mặc lòng, chúng tôi vẫn cảm thấy rất sung sướng.
Hai người suốt ngày ở phòng thí nghiệm. Trong cái nhà xe tiều tuỵ, có một
sự yên tĩnh lạ thường. Thỉnh thoảng trong khi theo dõi một chế biến đang
tiến hành, tôi hoặc Pi-e đi đi, lại lại, hết nói chuyện hiện tại lại bàn đến
tương lai. Ấm lòng biết bao chiếc ấm nước trà uống bên cạnh lò, những khi
trời lạnh. Cuộc sống chúng tôi hướng vào một mục đích duy nhất, như trong
mơ…
Khách khứa rất ít. Trong các nhà vật lý và hoá học, thỉnh thoảng có
người đến xem chúng tôi làm thí nghiệm, hoặc đến hỏi ý kiến Pi-e, anh có
tiếng là thông thạo nhiều bộ môn Vật lý. Và mỗi lần, thường có những cuộc
đàm thoại trước bảng đen, sau này ai nấy còn ghi nhớ mãi. Nó kích thích sự
chăm chú đến khoa học và hăng say làm việc, mà không làm gián đoạn dòng
suy nghĩ và bầu không khí yên lặng và tĩnh tâm của phòng thí nghiệm”.
Những lúc Pi-e và Ma-ri rời dụng cụ trong chốc lát và thư thái trò
chuyện bên nhau, những lời trao đổi về chất Ra-đi mà họ say mê, chuyển từ
siêu việt thành ngây thơ.
- Chẳng hiểu “nó” sẽ ra sao nhỉ? Trông nó như thế nào? – Ma-ri hỏi
với vẻ tò mò, nôn nóng của một đứa trẻ được người lớn hứa cho một đồ chơi
– Pi-e, anh có thể mường tượng hình dung của nó không?
