này với các con chúng tôi.”
“… Cũng thời gian này, một nhà vật lý trẻ tên là Gioóc Xa-nhắc
đang nghiên cứu về tia X thường đến trao đổi với Pi-e Qui-ri về những điểm
giống nhau giữa tia X, với tia thứ cấp và sự tỏa quang của các chất phóng
xạ. Hai người có chung một công trình về điện tích do các tia thứ cấp
chuyển vận.”
Hàng tấn xỉ pêch-blen tiếp tục từ nước Áo chuyển đến và được Ma-ri
khai thác với một sự nhẫn nại đáng sợ. Suốt bốn năm ròng rã, mỗi ngày bà
vừa là nhà bác học, thợ chuyên môn, kĩ sư và lao công. Đôi bàn tay và khối
óc của bà đã tạo ra được những chất ngày càng cô đặc, ngày càng chứa nhiều
Ra-đi, giờ đây đặt hết lên mấy cái bàn cũ trong nhà xe điều khiển.
Đã gần tới đích rồi. Nay không còn là lúc phải đứng suốt ngày giữa
sân, mắt cay sè vỉ khói, canh từng chảo nặng đầy quặng đang sôi. Nay đã đến
thời kì tinh khiết và “kết tinh từng phần những dung dịch phóng xạ rất cô
đọng”. Cần có một gian nhà sạch, với những dụng cụ hoàn toàn được chống
rét, chống nóng, chống bụi. Trong nhà xe đổ nát, bốn bề gió thổi, hắt cả bụi
sắt, bụi than vào cái chất đã tốn bao công phu mới tinh khiết được. Trước các
tai họa xảy ra hàng ngày, mất bao nhiêu thì giờ và sức khoẻ, lòng Ma-ri se
lại.
Còn Pi-e thì đã chán cái cảnh phải đấu tranh mãi và gần muốn bỏ
cuộc. Nói cho đúng, Pi-e không hề nghĩ bỏ hẳn việc nghiên cứu chất Ra-đi
và hiện tượng phóng xạ. Trong giờ phút này, Pi-e định hãy tạm ngừng cái
thao tác đặc biệt là chế ra Ra-đi nguyên chất vì có những trở ngại hầu như
không vượt được. Đợi khi nào có điều kiện sẽ làm, chẳng hơn sao? Ý nghĩ
của hiện tượng tự nhiên được Pi-e chú trọng hơn là thực tế vật chất. Pi-e bực
dọc thấy Ma-ri vất vả như vậy mà kết quả không có gì. Pi-e khuyên Ma-ri
hãy dừng ở đây.
Song nhà bác học đã hiểu rõ tính tình của vợ. Ma-ri đã định làm việc
gì thì nhất quyết làm bằng được. Đã muốn chiết suất Ra-đi nguyên chất thì
khó mấy cũng sẽ có được chất này. Ma-ri chẳng quản mệt nhọc, khó khăn
mà ngay kiến thức hạn chế của bà càng làm tăng thêm. Dù sao, Ma-ri còn là
một nhà vật lý trẻ tuổi, đâu có sự chín chắn, và kiến thức rộng lớn của Pi-e –
một người đã hai mươi năm trong ngành. Chốc chốc, Ma-ri lại vấp những
hiện tượng, những phương pháp mà bà còn bỡ ngỡ, thế là lại tất tả chạy đi
