phụ tá của trường Đại học cùng với một vài người tự nguyện đến giúp việc
không lương. Mô-rít Qui-ri, con của Giắc Qui-ri cũng bắt đầu sự nghiệp
khoa học của anh ở đây. Ma-ri tự hào về năng khiếu và thành tích của đứa
cháu mà bà yêu quý như con đẻ.
Lúc này Ma-ri đang tiến hành tốt đẹp một chương trình nghiên cứu
mới, tuy sức khỏe cứ sút kém dần.
Tinh khiết nhiều đề-xi-gam Ra-đi clo-rua và xác định một lần thứ hai
trọng lượng nguyên tử của Ra-đi. Rồi tìm cách tách riêng kim loại này.
Trước đây mỗi lần chế biến ra Ra-đi gọi là “nguyên chất” thì đó mới là
những muối Ra-đi (clo-rua hoặc brô-mua), dạng ổn định duy nhất của nó.
Nay Ma-ri Qui-ri và Ăng-đrê Đờ-biếc-nơ có thể cô lập ngay thứ kim loại
này, không để những yếu tố khí quyển làm nó biến chất. Đó là một công việc
tinh vi bậc nhất trong khoa học.
Ăng-đrê Đờ-biếc-nơ, một cộng sự lâu năm và cũng là một nhà bác
học ưu tú giúp bà Qui-ri nghiên cứu sự phát quang của Pô-lô-ni. Ma-ri lại
còn tìm ra một phương pháp định lượng Ra-đi bằng cách đo khí tỏa của nó.
Khoa chữa bệnh theo phương pháp Qui-ri phát triển, nhiều nơi trên
thế giới đòi hỏi có thể phân chia chất quý báu này ra những lượng rất nhỏ và
đo lường thật chính xác. Đến một phần nghìn mi-li-gam, cái cân không còn
tác dụng nữa. Ma-ri nghĩ ra cách “cân” những chất phóng xạ bằng những tia
do chúng tỏa ra. Bà đã hoàn chỉnh kỹ thuật khó khăn này và thành lập ngay
trong phòng thí nghiệm “một bộ phận đo lường” để các nhà bác học, thầy
thuốc, và cả người thường, có thể đến kiểm tra các chất có hoạt tính và xác
định tỷ lệ Ra-đi của chúng.
Cùng với “Bảng phân loại các chất phóng xạ” và “Bảng hằng số
phóng xạ”, mẫu chuẩn quốc tế đầu tiên về Ra-đi được quy định. Cái ống
nghiệm nhỏ bằng thủy tinh, mà Ma-ri cảm động tự tay hàn kín, chứa đựng 21
mi-li-gam Ra-đi clo-rua nguyên chất sẽ dùng để làm mẫu cho các ống chuẩn
sau này rải rác khắp năm châu và được trịnh trọng đặt trong gương trong
phòng Đo lường ở Xe-vrơ gần Pa-ri.
*
* *
Sau vinh quang của chung Pi-e và Ma-ri Qui-ri, bây giờ đến lượt
danh tiếng riêng của bà Qui-ri nổi lên và lan rộng.
