“Nếu trái tim bạn rung động trước những sự chinh phục có ích cho
loài người, nếu bạn phải sửng sốt cho những tác dụng kinh ngạc của những
phát minh như vô tuyến điện, chụp ảnh trên màn bạc, gây mê trong phẫu
thuật, cùng bao phát minh khác rất đáng khâm phục; nếu bạn tha thiết nâng
niu phần đóng góp của đất nước mình vào bao kỳ công đó, – thì tôi khẩn
khoản xin bạn quan tâm đến những ngôi nhà thiêng liêng mà người ta gọi
bằng cái tên rất ý nghĩa là phòng thí nghiệm. Phải có thêm nhiều phòng thí
nghiệm, và phải trang hoàng các phòng đó. Đây là những ngôi nhà sung túc.
Ở đây, nhân loại sẽ học cách đọc tác phẩm của tạo hóa, tác phẩm của tiến
bộ và của sự hòa hợp vũ trụ trong khi sản phẩm của mình phần nhiều chỉ có
tính tàn bạo, cuồng tín và phá hoại”.
Tháng bảy rạng rỡ ấy, “ngôi đền của tương lai” ở phố Pi-e Qui-ri đã
hoàn thành. Chỉ còn đợi những người làm việc và bà giám đốc.
Nhưng đó là tháng bảy năm 1914. Cuộc chiến tranh thế giới sắp bùng
nổ.
