CHƯƠNG XXI
CHIẾN TRANH
Hè năm ấy, Ma-ri thuê một nhà nghỉ mát ở xứ Brơ-ta-nhơ (Brittany-
NS) cho hai con gái đến đây trước với một bà giáo và một chị nấu bếp. Mẹ
chúng hứa sẽ đến sau vào ngày mồng ba tháng tám. Vì là cuối năm học, việc
bận, nên Ma-ri phải ở lại Pa-ri. Bà đã quen sống một mình như thế; giữa
những ngày hè nóng nực nhất, không có người giúp việc để đỡ đần đêm
hôm. Cả ngày ở phòng thí nghiệm, tối mịt mới về, toàn khu nhà bà ở chỉ có
một bà gác cổng trông coi có phần sơ sài.
Ma-ri viết thư cho các con gái ngày 1 tháng Tám 1914.
“I-ren và E-vơ yêu dấu, tình hình có vẻ xấu đi, sắp có lệnh động viên,
chả biết mẹ có đi được không. Hai con đừng lo sợ, phải bình tĩnh và can
đảm. Nếu chiến tranh không bùng nổ, mẹ sẽ về thứ hai này. Bằng không mẹ
sẽ ở lại đây và cho người về đón các con ngay khi nào có thể được, I-ren sẽ
cùng mẹ tìm cách giúp ích nhé”.
Mồng 2 tháng Tám:
“Hai con gái yêu dấu của mẹ, lệnh động viên đã ban hành. Quân
Đức đã đột nhập vào nước Pháp không hề tuyên chiến. Trong một thời gian,
việc đi lại sẽ không dễ dàng.
Pa-ri vẫn bình tĩnh và gây ấn tượng tốt, mặc dầu cảnh chia ly buồn
bã”.
Mồng 6 tháng Tám:
“I-ren yêu quý, mẹ cũng rất muốn đón các con về đây, nhưng lúc này
chưa thể được. Các con hãy kiên nhẫn. Bọn Đức tràn qua nước Bỉ có tác
chiến. Nước Bỉ nhỏ nhưng anh dũng không chịu để chúng vào mà không
chống lại. Tất cả những người Pháp đều lạc quan và cho rằng cuộc chiến
đấu tuy gay go nhưng sẽ xoay chiều tốt.
Đất nước Ba Lan bị quân Đức chiếm đóng. Nơi nào chúng đã đi qua
thì còn gì nữa! Mẹ cũng không được tin gì về bên nhà cả”.
Chung quanh Ma-ri người đi gần hết. Từ những giáo sư đồng nghiệp
đến các nhân viên phòng thí nghiệm, ai nấy đều đã nhập ngũ, ở lại chỉ còn
