xe chiếu và chụp điện lưu động sẽ có một tác dụng vô cùng quý giá.
Những xe này, ngoài mặt trận thường gọi là những xe “Qui-ri nhỏ”,
Ma-ri trang bị cho từng cái một ở ngay phòng thí nghiệm của mình bất chấp
sự thờ ơ và phản kháng của những kẻ quan liêu. Con người vốn rụt rè bỗng
trở thành nghiêm nghị và kiên quyết. Ma-ri đến thúc những công chức lề mề,
đòi từng cái giấy giới thiệu, bông đặt hàng, giấy thông hành. Họ làm khó dễ,
giở ra “điều lệ này, thể lệ nọ”. Đó là thái độ của rất nhiều nơi. Nhưng Ma-ri
cứ dai dẳng thảo luận nài cho được mới thôi.
Ma-ri ra sức tranh thủ sự đóng góp của tư nhân. Một số phụ nữ hảo
tâm như bà hầu tước Ga-nay, bà hoàng Muypra cho hẳn hoặc cho mượn xe
du lịch của mình, Ma-ri chuyển ngay thành xe chiếu điện rồi cả quyết:
– Sau chiến tranh, sẽ xin gửi xe cho bà. Thật đấy, nếu xe còn
dùng được, thế nào cũng sẽ trả lại bà ngay.
Trong hai mươi cái xe được sử dụng như vậy, Ma-ri giữ lại một cái
kiểu Rơ-nô đã cũ, trông như một cái xe giao hàng để chạy công việc của
mình. Với cái xe trông như một xe thiết giáp, sơn đúng màu tro quy định, có
in dấu hồng thập tự và cờ nước Pháp, bà dấn mình vào một cuộc đời sôi nổi
không khác gì một nhà thám hiểm, một thuyền trưởng xông xáo.
Chỉ cần một điện tín hoặc điện thoại báo cho biết rằng một trạm
thương binh, cần gấp máy chiếu điện, thế là Ma-ri soát lại thiết bị chiếu điện
của mình. Trong khi người lái xe đi lấy xăng, bà chạy về nhà lấy cái áo
choàng sẫm, cái mũ đi đường trông không còn giữ cho ra hình thù và màu
sắc gì và một cái túi da màu vàng đã nứt nẻ. Bà lên ngồi cạnh anh lái, trong
buồng xe gió lùa. Và chiếc xe lao đi hết tốc độ – nghĩa là chỉ trung bình 5
cây số một giờ, không thể nhanh hơn được, đưa Ma-ri đến A-miên-sơ, Y-
phơ-véc-đong.
Sau rất nhiều lần dừng lại để trình giấy phân bua, điều đình với
những anh lính gác đa nghi, cuối cùng, xe đến trạm quân y. Phải bắt tay ngay
vào việc! Ma-ri nhanh chóng chọn lấy một gian phòng chiếu điện và cho
khuân thiết bị vào đây. Bà mở các thùng dụng cụ, lắp các bộ phận máy, đã
tháo rời. Một dây cáp nối liền máy chiếu điện với bộ phận phát điện đặt ở xe.
Sau khi ra hiệu cho anh lái cho chạy đi-na-mô, Ma-ri thử lại cường độ dòng
điện. Trước khi bắt đầu khám thương binh, bà còn chuẩn bị cái “màn ảnh
điện quang”, để sẵng găng tay và kính bảo vệ vừa tầm tay, sửa soạn những
bút chì đặc biệt để đánh dấu, định chỗ những viên đạn; làm buồng tối bằng
cách che rèm đen vào cửa hoặc dùng chăn của bệnh viện. Bên cạnh, còn đặt
