24 tháng Hai 1915:
“I-ren ơi, con biết đấy, không có gì chứng tỏ là mẹ con ta sẽ bị cắt
đứt ở Pô-pơ-ranh-gơ; nhưng ở đây mẹ chỉ có thể làm việc sau khi đã tu sửa
lại bệnh viện. Người ta làm một hầm trú ẩn cho xe và một vách ngăn cái
phòng chiếu điện trong cái buồng to của bệnh nhân. Thế là mẹ bị chậm lại,
nhưng không thể nào làm khác được.
Ở Đoong-kéc, máy bay Đức thả bom chết vài người, nhưng nhân dân
không nao núng, ở Pô-pơ-ranh-gơ, những chuyện đó cũng xảy ra, nhưng ít
hơn. Ở đây, đại bác nổ gần như liên tục. Trời không mưa, nhưng rét, đóng
giá. Bệnh viện đón tiếp mẹ niềm nở hết sức. Mẹ được một buồng tốt, có lò
sưởi. Ở đây mẹ thích hơn ở Phuyếc-nơ. Mẹ ăn tại bệnh viện. Hôn con.
Mẹ”
Tháng Năm 1915:
“Con ạ, mẹ phải đợi ở Xa-blông 8 tiếng đồng hồ và mẹ chỉ mới đến
Véc-đoong hồi năm giờ sáng hôm nay. Xe cũng đã đến. Đang thu xếp”.
Một buổi chiều tháng Tư 1915, Ma-ri trở về nhà vẻ mặt tái nhợt và uể
oải hơn thường ngày. Không trả lời những câu hỏi lo âu, ríu rít của mọi
người ra đón, bà khóa trái cửa lại. Ma-ri bực chuyện gì đây?
Chả là khi ở bệnh viện Phoóc-giơ trở về, anh lái quá tay lao cả xe
xuống hồ. Chiếc ô-tô đổ nhào, và Ma-ri ngồi ở giữa các dụng cụ, bị lấp dưới
một đống hòm. Bà rất cáu, chẳng phải vì bản thân bị xây xát mà vì nghĩ rằng
kính ảnh chụp điện chắc hẳn là nát vụn hết. Dưới những hòm cứ đè xuống
mình mỗi lúc một nặng. Ma-ri bỗng phì cười, vì anh lái xe trẻ, cuống lên mất
hết cả nhanh trí và lô-gích, cứ chạy quanh cái xe bẹp nát, luôn miệng gọi
khẽ: “Bà ơi! Bà! Bà đã chết chưa?”
Cũng may mà chỉ xây xát nhẹ. Việc này Ma-ri giấu không cho ai biết.
Sau đó, nhờ có một bài báo tường thuật tai nạn trên, cùng với mấy mảnh
quần áo giây máu còn bỏ lại trong phòng tắm, người nhà mới hay. Nhưng lúc
đó Ma-ri đã lại lên đường rồi, với chiếc va-li màu vàng cái mũ tròn và trong
túi áo có cái ví đàn ông to tướng bằng da màu đen mà bà đã sắm để “đi đánh
giặc”.
Từ năm 1918, Ma-ri bỏ quên cái ví da ấy ở đáy một ngăn kéo, cho
mãi đến 1934, sau khi bà mất, nó mới lại được lấy ra. Trong ví đựng một
chứng minh thư tên là “Bà Qui-ri Cục trưởng cục Điện quang”, một giấy
