hứng của dân Mỹ biểu lộ trong sự đón tiếp Ma-ri Qui-ri chẳng có ý nghĩa sâu
sắc ư? Châu Âu thường cho là người Mỹ có đầu óc thực tế; nhưng trong
cuộc đón tiếp Ma-ri, một làn sóng lý tưởng đã tràn đến tận chân nhà bác học.
Một bà Qui-ri kiêu kỳ, nhờ những phát minh khoa học của mình mà giàu
sang phú quý có lẽ chỉ gây sự tò mò ở Mỹ mà thôi. Bà sẽ không được một sự
mến thương rộng rãi như vậy. Qua nhà nữ bác học quá đỗi nhút nhát, nhân
dân Mỹ hoan nghênh một thái độ trước cuộc sống làm cho họ cảm động: đó
là lòng khinh miệt lợi nhuận, lòng tận tụy với một sự nghiệp trí tuệ, là nhiệt
tình phục vụ.
Phòng của bà Mê-lô-nây tràn ngập hoa – có một người trồng hoa bị
ung thư được chất Ra-đi chữa khỏi, đã ra sức vun trồng, từ hai tháng nay,
mấy khóm hồng thật đẹp để tặng Ma-ri – người ta lui tới tấp nập để ấn định
chương trình đi thăm nước Mỹ của Ma-ri. Các thành phố, các trường đại học
đều mời nhà nữ bác học và tặng bà hàng chục huy chương cùng học vị danh
dự…
– Bà có mang theo bộ y phục đại học chứ? – Bà Mê-lô-nây nói –
Trong những buổi lễ đó cần ăn mặc đúng nghi thức đấy.
Nụ cười ngây thơ của Ma-ri làm mọi người sửng sốt. Thì ra, Ma-ri, từ
khi vào dạy ở Xoóc-bon, chưa hề nghĩ đến may một bộ y phục đại học mà
đáng ra mỗi giáo sư Xoóc-bon phải có.
Thế là người ta lại phải gọi thợ đến, cắt may ngay chiếc áo nghi lễ
bằng lụa đen viền cổ nhung để rồi đây sẽ khoác thêm những áo choàng rực
rỡ kèm theo học vị tiến sĩ.
Từng đoàn học sinh gái, mặc áo choàng trắng, đứng hai hàng dọc trên
những con đường chói nắng. Hàng nghìn em gái, chạy ùa trên bãi cỏ, đón xe
của Ma-ri, vẫy cờ, hoa, hoan hô và ca hát đồng thanh… Quả là ban tổ chức
tiếp đón có sáng kiến tranh thủ tình cảm của Ma-ri bằng cách để bà tiếp xúc
trước tiên với tầng lớp thanh niên và sinh viên hào hứng!
Cùng những học sinh các trường đó – một tuần lễ sau – lại tham gia
cuộc mít tinh khổng lồ của các tổ chức phụ nữ đại học. Và liền hai hôm sau
là cuộc tiếp đón của năm trăm bảy mươi ba đại biểu các hội khoa học Mỹ.
Ma-ri lúc này đã mệt lử. Giữa đám đông công chúng, chen chúc, ồn ào, một
người đàn bà mảnh khảnh vừa mới từ một cuộc đời ẩn dật đến đây, cuộc đọ
sức quả là không đồng đều. Những lời hoan hô ầm ĩ làm cho Ma-ri bàng
