"Quả thật, thưa ông, lối nói của ông không khác gì một thằng xã hội
đểu cáng."
Đúng lúc này là lúc Martin đưa ra nhận xét.
"Ông ghét và sợ những người theo chủ nghĩa xã hội lắm, nhưng tại sao
nhỉ? Ông không biết gì về họ mà cũng chẳng biết gì về những học thuyết
của họ."
"Thuyết của ông nghe thật đúng là chủ nghĩa xã hội," ông Morse trả
lời, trong khi Ruth lo lắng nhìn hết người nọ đến người kia; còn bà Morse
thì mặt rạng rỡ, vẻ khoái chí vì đã có cơ hội khích ông hoàng của con gái
nói lên quan điểm chống đối của mình.
"Tôi nói những đảng viên Cộng hòa là ngớ ngẩn và cho rằng Tự do,
Bình đẳng, Bác ái đều là những bong bóng xà-phòng vỡ tan tành, thì không
phải vì thế mà tôi thành một người xã hội." Gã mỉm cười, trả lời. "Vì tôi
chất vấn Jefferson và mấy người Pháp dốt nát đã có ảnh hưởng lớn đến
quan điểm của ông ta thì cũng không phải vì thế mà tôi thành một người
theo chủ nghĩa xã hội đâu. Thưa ông Morse, xin ông tin cho, ông còn gần
chủ nghĩa xã hội hơn tôi nhiều, tôi một kẻ đã tự nhận là kẻ thù của chủ
nghĩa ấy."
"Ý ông muốn pha trò chắc?" Ông Morse không còn biết nói thế nào
hơn.
"Thưa không, tôi không pha trò một chút nào. Tôi nói rất nghiêm túc.
Ông vẫn cứ tin ở bình đẳng, ấy thế nhưng ông lại làm công việc của những
tập đoàn, mà các tập đoàn thì ngày này qua ngày khác chăm chú làm công
việc chôn vùi bình đẳng xuống đất đen. Ông cho tôi là người xã hội chỉ vì
tôi phủ nhận bình đẳng, và chỉ vì tôi nói rõ cái lẽ sống của ông. Những
người Cộng hòa là những kẻ thù của bình đẳng, tuy mồm thì vẫn hò hét
khẩu hiệu bình đẳng nhưng thực ra hầu hết bọn họ đang chống lại nó. Lấy
