săn sơn dương, rồi đây đành phải đi săn chồn vậy, nếu ít ra được lệnh vượt
biên giới, miền Savoie thì đầy rẫy chồn.
Đến chiều tối, đại úy quay trở lại đường về Morgex, ngang qua Colle
San Carlo, nơi có tiểu đoàn Morbegno, và khi đi vào trong rừng, phía trên
Thovez, chàng hình như thoáng thấy một cái bóng len lỏi giữa rừng cây.
Sau vài bước, một giọng người nói với chàng trong bóng tối “chào đại úy”.
Một tên sơn binh, đại úy hỏi anh là ai, và đó là người đưa thư của tiểu đoàn
Edolo, tên sơn binh Calusia, rồi! lại Calusia. Thưa phải, đại úy, thằng đưa
thư mà đại tá Lavizzari phái đến hầm mỏ Cogne, phía trên Thovez đấy ạ,
nơi có đại đội súng máy G.A.F. Đường thì dài từ Testa d’Arpi đến đèo Thập
Giá và xuống nữa, dưới lũng sâu, cho tới bãi thông, và lại từ bãi thông cho
tới Testa d’Arpi ngang qua Colle San Carlo, đại úy đến phải ngồi xuống cỏ
để nghỉ ngơi đôi chút.
Mặt trời đã lặn, để lại một đọt lông hồng phơn phớt trên những thân
cây đen, trên các đỉnh núi trắng. Từng đoàn sơn binh đổ từ rừng ra xuyên
bãi đất trống xuôi về Petosan; bọn họ bước đi sải dài qua bóng cây. Calusia
không lên tiếng, đứng đấy, tựa mình vào thân cây tùng, miệng ngậm cọng
cỏ, đầu hơi ghé xuống vai, hướng về Bạch Sơn. Hắn hít thở sâu, môi mở
hé. Mùi vị lá và cỏ, cái mùi vị lành lạnh và nhạt kia mà gió mang từ thung
lũng sâu lại. Đại úy à, Calusia bỗng nói nhỏ, đưa một tay lên, và hắn
nghiêng tai để hứng hàng nghìn âm thanh kỳ bí của rừng đêm. Một tiếng
kêu buồn, dài, chậm rãi. Một con chim mất trí, Calusia bảo. Phải, có cái gì
mất trí trong tiếng kêu lẻ bạn và ngạo nghễ ấy. Một hiện diện mất trí. Người
ta nghe thấy đó đây, trong rừng, những tiếng và những lao xao bước chân;
bọn sơn binh Morbegno công cán về, cười nói với nhau, xẻng cuốc lách
cách chạm vào nòng súng. Suốt cả ngày đào xới chiến hào cùng ổ đại liên.
Họ đào xới hang hốc và hào sâu trong đất đen, ở đấy mùi than trộn lẫn mùi
lá mục, cùng mùi thơm hăng hắc của nhựa chảy từ thân thông ra.
Trời bắt đầu lạnh. Một ngọn gió buốt heo hút thổi xuống từ ngọn
Saint-Bemard Nhỏ, từ đỉnh Đất Đen, từ triền dốc Belleface, trước mặt kia,
