chúng nổ tan giội lên những hình sao chổi cao bổng bằng nước đá đuôi lửa.
Bọn sơn binh bước đi thở hít không khí no mùi lưu huỳnh: có một vài
người, khi đạn phóng lao đi veo véo, dừng chân lại ngắm xem sao chổi
bằng nước đá vọt lên trong không khí đục ngoe nguẩy cái đuôi lửa: rồi họ
lại đi, chậm rãi và lom khom dưới làn mưa rào những bùn cùng đá.
Và hốt nhiên một tiếng ào ghê gớm làm vỡ tan, nghiền nát, vỡ vụn cả
cảnh vật. Những mũi Estellette, Trélatête, Miage, núi Léchaud, Tháp Đá
Vôi nổ bùng làm nghìn mảnh, cái khối Bạch Sơn khổng lồ văng bắn lên
không, vọt dậy như suối nóng vĩ đại, phóng mình lên trong bầu trời vảy vện
như chùm hoa vàng trắng đỏ. Pháo binh Pháp
(từ đèo Enclave, từ núi Tondu, từ đèo Thập Giá, đèo Bonhomme, từ đèo Fours, từ mũi Mya,
pháo binh Pháp ở thung lũng Chamonix, Contamines, Capieux)
nhất tề bắn dúi xuống tiểu đoàn Edolo, ước độ 70 hỏa khẩu, trên 500 phát
mỗi phút. Đạn phóng vụt về phía bọn người lom khom, hì hà hì hục, dấn
sâu vào tuyết ngập đến gối, tháo đi như bầy ngựa máy của vòng ngựa gỗ,
như đoàn xe goòng từ trên cao vòng lượn siêu tốc, như một người ở giữa
đường đứng trước một máy đi bộ đang cài đặt vận tốc 180 cây số một giờ.
Nghe tiếng, đoán ra hình: một số đạn có hình dáng đầu chó và vừa lao đi
vừa sủa, số khác có đầu rắn và rít lên xói lủng trời bằng cái đầu sắc lục hình
tam giác (mắt tròn, đứng, lưỡi chẻ có nọc lòi ra khỏi miệng độc). Số khác
có hình dáng đồ vật, những vật nhỏ quen thuộc, lược, bàn chải, kéo, chai
đầy chất lỏng vàng, cuộn chỉ, một số khác nữa mang hình dáng trái cây,
đào, táo, mận, lại số khác hình bắp ngô, có số mặt người, số mang phong
cảnh, chỗ Bisenzio ở Santa Lucia, ngôi nhà của mục sư miền Coiano, tu
viện ở Gallici, cái đập của nhà Tĩnh tội ở Lipari, lâu đài Sala Dingai ở
Choa. Có số giống như đầu ngựa, bờm dài xõa tung trong gió vượt thung
lũng đã đầy ắp sương mù, mắt xếch, to và đàn bà, đầy lòng trắc ẩn huyền
diệu, và tiếng hí, lúc đầu xa xôi và yếu ớt, tiến lại gần mau lẹ, thành sắc
