14
Sắp thành hàng trên tuyết, mặt phủ vải lều, dăm ba kẻ chết nằm trước túp
nhà. Đại úy giở vải lều, dạo qua mặt mày từng người chết. Sau đó chàng
đẩy cửa, bước vào, và Collina quay lại, nhận ra đại úy, “để tôi trị xong cái
cẳng này đã,” ông nói lớn giọng chói tai. Một sĩ quan thấp béo, một bộ râu
đen, sáng ánh và quăn queo ăn lấn cả mặt, đầu đội chiếc mũ trùm kín như
tấm khăn, bước về phía ông, tay chìa ra, gọi tên ông. Đó là De Pasquale,
trung úy bác sĩ của tiểu đoàn Morbegno, y giống hệt một gã terùn tức dân
Nam Ý sống ở miền hỏa nham, một gã terùn đích danh của những vùng đất
hoang với bộ râu đen quăn queo, nước da màu ô liu nhạt, mắt sẫm sâu, tinh
anh. De Pasquale dân Lombard, sinh ở Lombardie, nhưng thấy rõ ràng
chính thật là dân terùn, con cái của dân terùn, làm thế nào để khỏi hình
dung rằng gia đình y đã tìm tới Lombardie, ba bốn chục năm rồi, xuất xứ từ
miền Cababre, Basilicate nào đó, từ một miếng đất hoang nào phía dưới
đó? Đại úy nói sao thế nào, De Pasquale? De Pasquale đáp lời chàng bằng
tiếng Lombard minga mal, e ti? (không lấy gì làm tệ, còn cậu?), nhưng
người ta cảm thấy ngôn ngữ đúng thật của y là tiếng terùn; y người hẳn hoi.
De Pasquale, một sơn binh hẳn hoi, cái tên terùn của Mẹ trời ấy, từ đèo
Seigne xuống qua Đệ nhất Băng hà với một toán tạp dịch tám mươi người
đến đón thương binh mà tải đi “nhưng tám mươi người tạm đủ cho mười
cái cáng thôi,” Collina vừa nói giọng chói tai vừa chùi hai bàn tay lấm máu.
Ông mệt tưởng chết đi được, Collina, ông không ngủ đã hai ngày, hầu
như mất giọng, ông nói như thể có cục xương chắn ngang họng. Từ đây đến
đèo Seigne, đại úy nói, ít nhất phải mười hai tiếng đồng hồ, với tám người
một cái cáng. Thà để thương binh của tôi ở lại đây, Collina nói, còn hơn là
