không phải là khả năng thích ứng dần với hoàn cảnh, mà là một nghị lực
sống của người lão thực. Hình như trong tâm não ông có nhiều ngăn chứa
những vị đời khác nhau, như tủ thuốc bắc của cụ thân sinh. Con người chưa
chết thì cần phải sống. Sống với bạn văn cần những vị nào, sống với đứa
cháu ngoại vừa đi học về cần những vị nào… Có thể bộc lộ hết nỗi buồn
với người vợ tao khang, nhưng làm sao để sau đó, bà không buồn trĩu
xuống mà không thiết làm gì cả… Cậu vẫn nhận được những câu nói vui,
câu thơ vui ứng tác như khi ông còn khả năng đi nói chuyện thơ, nói
chuyện danh nhân khắp các diễn đàn…
Với công việc của mình, có lẽ vui nhất là thời kỳ đầu đổi mới khi làm
biên tập thơ cho Nhà xuất bản của Hội. Mình đã chủ động đề xuất với ông
Vũ Tú Nam, Giám đốc Nhà xuất bản phương án in thơ kiểu "nhà nước và
nhân dân cùng làm" mở đường và cổ súy cho các nhà thơ lứa đầu đổi mới
được tham gia quyền xuất bản. Nguyễn Lương Ngọc, Dương Kiều Minh...
và những nhà thơ thế hệ chống Mỹ phải chờ đợi quá lâu… Đồng thời đi
"xin" bản thảo các nhà thơ Nhân Văn để thực thi công cuộc đổi mới… Rồi
đóng vai thường trực (lúc chưa có tổ chức Hội đồng) đề xuất danh sách mời
ban sơ khảo thơ hàng năm, mà nhiều khi thành phần ban sơ khảo sẽ quyết
định giải thưởng theo xu hướng nào. Không thể tránh được điều tiếng khi
giải thưởng vừa trao, nhưng thời gian đã đóng vai trò một phán quan vô tư
nhất. Sau dăm năm, có khi hàng chục năm, một hai giải thưởng vẫn được
giới phê bình thừa nhận là giải thưởng xứng đáng nhất với hiện trạng thơ
năm đó. Đơn cử ý kiến Nguyễn Hoàng Sơn về hai tập "Xúc xắc mùa thu"
và "Sự mất ngủ của lửa" của Hoàng Nhuận Cầm, Nguyễn Quang Thiều…
- Thế còn những lần Vân Long lên tiếng bênh vực những tác phẩm có
những ỉ eo trong dư luận sau khi được trao giải? Cảm giác ấy diễn đạt như
thế nào ạ?
- Bực. Buồn. Vui. Lúc đầu thì bực, sau khi thấy rõ sự tình thì buồn nhưng
mình lên tiếng, được số đông thiện chí ủng hộ thì vui... rằng chân lý không
hẳn là tương đối như nhiều người vẫn nghĩ...
