một nhân vật được sáng tạo của truyện ngắn hay một tiểu thuyết ngoài ý
muốn.
"Miền lưu dấu văn nhân" - Ba mươi nhân vật, ba mươi số phận công dân
với cá tính trội. Người tóc bạc lẫy lừng, kẻ tuổi xanh chập chững. Người,
sách, tranh, tiền bạc ngang đầu, kẻ khó rớt. Người ngựa xe đón đưa mỗi
bước, kẻ hoang khuất miền quê. Tất cả bình đẳng ngồi chung chiếu thời
cuộc vì cùng mang thiên chức sáng tạo nghệ thuật trong mình.
Ai đã thưởng thức tập sách da diết "Dặm ngàn hương cốm Mẹ", lấp lánh
tài hoa tùy bút của nhà văn Nguyễn Tham Thiện Kế, từng ngỡ ngàng với
khả năng phù phép chữ và hình ảnh cùng những liên tưởng không giới hạn,
thì trong "Miền lưu dấu văn nhân" sẽ lại có dịp được chiêm ngưỡng nhà ảo
thuật chơi cùng bàn phím, biến ảo nhuần nhuyễn giữa truyện ký và tùy bút.
Huy động những kỷ niệm tình cờ, các tiệc rượu hay những cuộc tiếp xúc
với các văn nhân - những người vừa là bạn chơi, vừa là đồng nghiệp, sắp
đặt dữ liệu kiểu ngẫu hứng, chọn lựa chi tiết ngoại hình, qua kỹ năng ví von
và ẩn dụ, tác giả thắp sáng cơ chế suy nghĩ và mô hình thế giới nội tâm của
nhân vật. Chân dung dần lung linh thứ ánh sáng riêng. Mỗi chân dung biệt
lập một hiện thực sống giữa đời thường và tác phẩm. Mỗi số phận nhân vật
phản ánh lịch sử đời sống tinh thần giàu có và phong phú theo cách riêng
phổ vào dàn hợp xướng đương đại của văn chương Việt.
Các văn nghệ sĩ khi đọc nhà văn Nguyễn Tham Thiện Kế tả về mình,
chắc đều phải tủm tỉm giấu nụ cười. Hơi ngượng mà vui. Đằm thắm ánh
nhìn giễu cợt thân tình giữa hai kẻ tâm giao, rồi lại dè dặt tách lớp vỏ ngoài
hé lộ tâm tư hay một thoáng mong manh mà văn nhân thường xuyên phải
đối diện. Quan trọng là tác giả không cố tình tô son điểm phấn, không
phóng đại mình lên. Tả thực, chính xác mà không thô, không trần trụi. Đâu
là đòn bẩy để đưa nhân vật thoát ra khỏi vỏ hình thức về mặt thị giác để
được người đọc tiếp cận bằng linh giác? Đó là nghệ thuật gạn lọc giữa
những điểm nhấn sắc nét về hình thức tượng trưng cho tính cách, hài hòa
trong sự thống nhất hoàn cảnh và tâm lý, cùng kỹ năng hoán dụ và các
mệnh đề, dùng hình ảnh, sắc thái và giọng điệu nối nhân vật với thế giới
