Dường như Hồ Anh Thái luôn thèm khát được chia sẻ, luôn là sợi dây
liên tài xâu chuỗi mọi người cầm bút viết văn lại với nhau. Và ai đó một
khi được Hồ Anh Thái nhận đọc giúp tác phẩm thì như là đã giao được bản
thảo cho một cơ quan bảo hiểm văn chương. Dù người ấy già hơn dù người
ấy trẻ hơn, dù người ấy có tị hiềm thì Hồ Anh Thái vẫn sẵn sàng đọc. Mới
đầu nhà văn cũng ngại ngần, nhưng hễ nhập qua đôi ba trang, thì tác phẩm
ấy có ở tình trạng nào, Hồ Anh Thái đã lên cơn văn chương thì lăn xả vào
đọc, sửa, khen, chê những trang viết xa lạ say sưa như bị bệnh trời hành.
Đúng là trời đã hành nhà văn này bằng thói quan tâm đến tất cả những gì
thuộc về văn chương. Tôi không dám chắc, nếu không trở thành nhà văn
như hiện nay thì Hồ Anh Thái cũng chẳng biết làm nghề gì để có được sự
đam mê hiện hữu. Sự đam mê cùng với tài năng trời cho Hồ Anh Thái. Mà
khốn nạn thay các nhà văn nhà thơ chúng ta hiện nay, có mấy ai đọc ai đến
trang đầu tới trang cuối. Họ chỉ có gan đọc mấy bài báo, dăm cái truyện
ngắn dài mấy nghìn chữ rồi ậm ừ nhận xét này nọ về nhau. Coi như đã là
sâu sắc.
Ai đó dẫu có được Hồ Anh Thái khen thì cũng có chớ làm mừng. Bị Hồ
Anh Thái chê thì cũng đừng quá buồn phiền. Trong bản mệnh của nhà văn
này có một ông quan tòa công minh chừng mực. Sự khen chê của Hồ Anh
Thái luôn căn cứ trên văn bản thực tế, chứ không dựa vào tem nhãn. Không
cần lấy lòng ai và cũng không cần ai lấy lòng mình vì những chuyện văn
chương.
Chính Hồ Anh Thái đã khởi nguồn cho một tiền lệ đẹp. Tiền lệ hiếm có ở
văn chương Việt. Đó là sự từ chối. Quyền được từ chối giải thưởng. Quyền
của người sáng tác được phát biểu chủ kiến. Bởi người nhà văn qua thời
điểm sáng tác, đứng sau trang viết của mình thì cũng là một độc giả như
bao độc giả bình thường khác. Còn văn chương, tác phẩm của nhà văn lúc
đó tự nó đã là một giá trị độc lập. Nhà văn (độc giả) đó hoàn toàn có quyền
phán xét về chính tác phẩm của mình với những trạng thái chiều kích khác
nhau thì cũng thật bình thường.
