"Người ta có quyền trao hoặc không trao giải thưởng cho mình thì mình
cũng có quyền nhận hoặc từ chối giải thưởng. Đó cũng là một việc bình
thường và dân chủ".
Đó là câu trả lời của Hồ Anh Thái với báo giới, với bạn bè. Xét ra ở nền
Văn học đương thời đã có ai đủ tự tin như Hồ Anh Thái đàng hoàng nói
thẳng suy nghĩ mình trước những cấn cá sắp đặt vẩn vơ, trước những hiện
tượng phi văn học.
Hơn một lần tôi thấy Hồ Anh Thái, chai nước, bánh mì trong ba lô ngơ
ngác trên hè Hà Nội, đi mà như không đi. Tôi chặn đường hỏi thì Hồ Anh
Thái mới giật mình dụi mắt nhìn rõ lâu.
- Tại hôm qua ta mải đọc mấy cái truyện ngắn mới của bạn bè vừa mail
trong tuần.
Mà với Hồ Anh Thái, đọc đâu đã xong. Đọc xong của người ta thấy thích
là liền săn sóc từng câu từng chữ từng dấu chấm dấu phẩy, đổi lại cái tít để
nhấn mạnh cái chủ đề. Sau đó lại hì hụi gửi cho người này đọc người kia
đọc.
Dường như cái sự hay cái sự thích trong văn chương mà phải thưởng
thức một mình thì Hồ Anh Thái không chịu đựng được, mà phải kêu to lên
cho mọi người cùng nghe cùng thấy như là mình đang bị đau, đang bị thích.
Chưa hết, công đoạn tiếp nữa Hồ Anh Thái giới thiệu tác phẩm mới đó cho
một tờ báo thích hợp.
Báo đăng tác phẩm đó, nếu bạn ở xa thì đích thân Hồ Anh Thái lon xon
đến lấy báo, ký cốp nhận nhuận bút thay, gửi tất tật qua bưu điện. Và khoản
tiền cước phí thì bao giờ cũng là từ hầu bao của nhà văn.
Tôi cũng đã từng lạ lùng về điều này ở Hồ Anh Thái. Nhưng Hồ Anh
Thái là thế. Văn chương là Đền Thiêng. Nên một khi Hồ Anh Thái đã đọc
thẩm định, hay tuyển chọn giới thiệu tác phẩm nào, thì nhà xuất bản đều có
thể yên tâm về tác phẩm đó. Hồ Anh Thái làm tất cả những chuyện đó vì
Hồ Anh Thái là Hồ Anh Thái, chứ không phải vì những chức tước Ủy viên
BCH Hội Nhà văn Việt Nam hay Chủ tịch Hội Nhà văn Hà Nội. Bởi trước
