nhà bác học với gã si tình, giữa lòng sùng bái chân tình với mối tình khoa
học đó, có cái gì thật lạ lùng. Khoa học thường khi hài lòng vì cái đã làm
cho kẻ tình nhân thất vọng, và khi kẻ tình nhân tưởng mình thắng lợi thì hắn
đã sung sướng đuổi xa khoa học. Foedora trông thấy tôi và trở nên nghiêm
nghị: tôi đã làm phiền nàng. Vào giờ nghỉ đầu, tôi tới thăm nàng, nàng có
một mình, tôi ngồi lại. Tuy chưa bao giờ ngỏ chuyện yêu đương với nhau,
tôi linh cảm trước một cuộc phân trần. Tôi chưa ngỏ với nàng tâm sự của
tôi, nhưng giữa chúng tôi có một thứ giao ước: nàng thường bày tỏ với tôi
những dự tính vui chơi của nàng, và thường từ hôm trước hỏi tôi với một
mối lo lắng thân tình xem hôm sau tôi có tới không; khi nói được một lời ý
vị nàng thường liếc mắt dò tôi, dường như nàng muốn làm cho riêng tôi vui
lòng; khi tôi hờn dỗi, nàng trở nên ngọt ngào, khi nàng làm mặt giận dữ, tôi
dường như có quyền hỏi nàng; nếu tôi có lỗi với nàng, trước khi tha lỗi
nàng để cho tôi phải van nài thật lâu. Những cuộc cãi lộn mà chúng tôi đâm
ra ưa thích tràn đầy niềm yêu đương. Nàng phô bày ra đó biết bao duyên
dáng và lả lơi, còn tôi thì tìm thấy ở đó biết bao hạnh phúc. Lúc này thì
niềm thân ái giữa chúng tôi hoàn toàn đình lại. và chúng tôi ngồi bên nhau
như những người dưng. Nữ bá tước thật là giá lạnh; và tôi thì e ngại một
điều bất hạnh. Khi vở hát chấm dứt, nàng bảo tôi: - Anh đi với tôi!
Thời tiết bỗng thay đổi một cách đột ngột. Khi chúng tôi ra thì trời vừa
mưa vừa có tuyết xuống. Xe của Foedora không tới được tận cửa nhà hát.
Thấy một bà ăn mặc sang trọng phải đi qua đường, một gã phục dịch kiếm
tiền giơ ngay ô của hắn lên che cho chúng tôi và xin tiền khi chúng tôi bước
lên xe. Tôi không có một đồng nào; lúc đó tôi có thể gán mười tuổi đời tôi
lấy hai xu. Tất cả cái gì làm nên con người và hàng nghìn điều tự ái của nó
bị một nỗi đau đớn thảm hại nghiến nát trong tôi. Mấy tiếng: - Tôi không có
tiền lẻ, anh bạn ạ! Tôi nói bằng một giọng tàn nhẫn dường như do mối tình
bị trái ý của tôi mà ra, những tiếng nói ở tôi là người anh em với gã đó, vì
bản thân tôi đã từng rõ cảnh nghèo! Bản thân tôi xưa kia đã từng đem cho
bảy mươi vạn quan một cách dễ dàng! Gã đi hầu đẩy người phục dịch kia ra
và những con ngựa phóng đi như bay...Về tới nhà, Foedora, lơ đãng, hay giả
