Rastignac cười vang ngắt lời tôi:
- Cậu xuẩn à? Trước hết hãy tóm lấy năm mươi écu và viết hồi ký đã.
Khi nào viết xong cậu từ chối không đề tên bà cô vào, khỉ ạ! Bà de
Montbauron, chết trên đoạn đầu đài, những chiếc váy của bà ấy, những
khảo sát của bà ấy, sắc đẹp, phấn sáp, những chiếc hài của bà ấy, đáng giá
nhiều hơn sáu trăm quan. Nếu vậy mà nhà xuất bản không chịu trả theo
đúng giá trị bà cô của cậu thì họ sẽ tìm ra một tay bợm già nào đó hay một
nữ bá tước đốn kiếp nào đó để ký tên vào tập hồi ký.
- Chao ôi! - Tôi la lên, - tại sao tôi lại bỏ gian gác xép thanh cao mà đi?
Thiên hạ có những mặt trái thật bẩn thỉu, đê tiện.
- Được! Rastignac đáp, - đó là thơ mộng, mà đây là chuyện làm ăn. Cậu
là một thằng bé con. Hãy nghe đã: về tập hồi ký thì công chúng sẽ phán xét
nó: về gã buôn văn bán chữ của tớ, y chẳng đã tiêu mất tám tuổi đời, và đã
trả những sự giao dịch của y với nhà xuất bản những kinh nghiệm đau đớn
rồi đó sao? Dù chia nhau không đều với y tiền công cuốn sách, phần của
cậu cũng chẳng là bở hơn đó sao? Hai mươi lăm louis đối với cậu là món
tiền to hơn nhiều so với một nghìn quan đối với y. Thôi đi, cậu có thể viết
hồi ký lịch sử, tác phẩm nghệ thuật nếu quả thật là thế, khi mà Diderot đã
viết sáu bài thuyết giáo lấy một trăm écu.
- Thôi thì, - tôi hết sức cảm động nói, đối với tớ đó là một sự cần thiết:
cho nên anh bạn tội nghiệp ạ, tớ phải cảm ơn cậu. Hai mươi lăm louis làm
cho tớ giàu to.
- Mà giàu hơn là cậu tưởng đấy, - hắn vừa cười vừa nói tiếp. Nếu thằng
Finot mà trả tớ hoa hồng về việc này thì cậu có đoán rằng đó là dành cho
cậu không? Thôi, ta đi ra rừng Boulogne đi. - Hắn nói: - chúng ta sẽ gặp nữ
bá tước của cậu ở đó, và tớ sẽ chỉ cho cậu xem cái mụ góa xinh xắn mà tớ
sẽ lấy một con người kiều diễm, gái xứ Alsace hơi béo một chút. Nàng đọc
Kant, Schiller, Jean Paul[2] và một lô sách về thủy lợi. Nàng có cái thói lúc
