mà là do dày công rèn luyện; sau hết sự lễ phép của nàng mang tính nô lệ.
Thế mà, những lời đường mật của nàng được bọn sủng thần của nàng coi
như biểu hiện của sự hiền hậu, thói khuếch đại hợm hĩnh của nàng được coi
là một nhiệt tình cao quý. Chỉ riêng tôi đã nghiên cứu những trò nhăn nhó
của nàng, tôi đã lột trần con người bên trong của nàng khỏi cái vỏ mỏng
manh đủ thỏa mãn xã hội thượng lưu, và không còn bị lừa vì những trò khỉ
của nàng; tôi biết sâu cái tâm hồn õng ẹo của nàng. Khi một thằng ngốc ca
ngợi nàng, tâng bốc nàng, tôi hổ thẹn thay cho nàng. Thế nhưng tôi vẫn yêu
nàng! Tôi hy vọng làm tan những tảng băng đó dưới đôi cánh của một mối
tình thi sĩ. Nếu tôi có thể làm cho trái tim nàng mở ra một lần với những
tình thắm thiết của người đàn bà, nếu tôi luyện được cho nàng lòng hy sinh
cao cả, thì bấy giờ tôi thấy nàng hoàn hảo; nàng trở thành một thiên thần.
Tôi yêu nàng với tư cách một người đàn ông, một nhân tình, một nghệ sĩ,
mà đáng ra phải không yêu mới chiếm lĩnh được nàng; một tay hợm làm bộ
làm tịch ra trò, một gã tính toán lạnh lùng có lẽ sẽ khuất phục được nàng.
Tự phụ, giả dối, chắc hẳn nàng sẽ nghe theo tiếng nói của tự phụ, sẽ để
mình mắc vào tròng một âm mưu; nàng có thể bị một người đàn ông khô
khốc và giá lạnh chế ngự. Lòng tôi quằn quại đau đớn như dao đâm khi
nàng để lộ ra một cách ngây thơ tính ích kỷ của nàng. Đau đớn, tôi mường
tượng một ngày kia nàng trơ trọi giữa cuộc đời và không biết giơ tay ra với
ai, không gặp đâu những con mắt thân thiết để đặt mắt mình vào. Một buổi
tối, tôi mạnh bạo mô tả bằng những màu sắc linh hoạt cho nàng thấy cảnh
già cô độc, trống trải và buồn thảm của nàng. Khi thấy cái cảnh trả thù kinh
khủng của tự nhiên bị lừa dối đó, nàng nói một điều tàn nhẫn:
- Bấy giờ tôi vẫn còn tiền của, - nàng trả lời tôi. - Thế mà bằng tiền,
chúng ta vẫn có thể tạo nên chung quanh ta những tình cảm cần thiết cho
hạnh phúc của chúng ta.
Tôi ra về choáng váng vì cái logic của sự sang trọng đó, của người đàn
bà đó, của xã hội thượng lưu đó, mà tôi đã sùng bái một cách ngu ngốc đến
thế. Tôi không yêu nàng Pauline nghèo khổ. Nàng Foedora giàu sang phải
