tôi không hiểu ở đâu ra. Giữa những ý nghĩ lộn xộn khi bắt đầu ngủ, tôi cố
kiểm điểm lại những món chi tiêu của tôi để tự biện bạch cho cái khoản tìm
thấy bất ngờ đó, nhưng tôi ngủ mất giữa những tính toán vô ích. Hôm sau,
Pauline đến gặp tôi vào lúc tôi sắp đi thuê lô nhà hát.
- Có lẽ có mười quan thì không đủ cho ông, - cô gái hiền hậu và đáng
yêu đo đỏ mặt nói với tôi, - mẹ em bảo em đưa ông chỗ tiền này. Ông cầm
lấy đi!
Nàng ném ba écu xuống bàn và định chạy trốn nhưng tôi giữ nàng lại.
Lòng khâm phục làm khô những giọt lệ trên mắt tôi:
- Pauline! - tôi bảo nàng, - cô là một thiên thần! Việc cho vay này không
làm cho tôi cảm động nhiều bằng mối e lệ của cô khi đưa tiền cho tôi. Tôi
đã ước ao một người vợ giàu có, lịch sự, có tước hiệu; chao ôi! Bây giờ thì
tôi muốn có bạc triệu và gặp một thiếu nữ nghèo như cô, và cũng như cô
giàu về tấm lòng, tôi sẽ từ bỏ một mối tình tai hại nó sẽ giết tôi. Có lẽ cô
nói đúng.
- Thôi! - Nàng nói.
Nàng bỏ chạy, và giọng họa mi của nàng, những tiếng ríu rít trong trẻo
của nàng vang lên ở cầu thang. Nàng thật sung sướng vì chưa yêu? Tôi tự
nhủ, nghĩ tới những đau khổ mà tôi phải chịu từ bao tháng nay. Mười lăm
quan của Pauline thật là quý đối với tôi. Foedora, nghĩ tới những mùi hôi
hám của đám quần chúng trong nhà hát mà chúng tôi sẽ phải vào mấy tiếng
đồng hồ, ngỏ ý tiếc rằng đã không mua một bó hoa; tôi đi tìm mua hoa cho
nàng, tôi mang lại cho nàng cả sinh mệnh và tài sản của tôi. Tôi vừa hối hận
vừa thích thú tặng nàng một bó hoa mà giá tiền vạch ra cho tôi thấy tất cả
cái gì là tốn phí trong thói phong nhã hời hợt lưu hành trong xã hội thượng
lưu. Chẳng bao lâu nàng than phiền vì mùi khá hắc của một bông hoa nhài
Mê-hi-cô, nàng thấy ghê tởm quá sức vì nhìn quang cảnh rạp hát, vì ngồi
những ghế dài nhỏ cứng; nàng trách tôi đã dẫn nàng tới đó. Tuy nàng ngồi
