MIẾNG DA LỪA - Trang 188

nghe tôi. Tôi yêu bà, bà đã biết, tôi đã nói điều đó với bà hàng nghìn lần,
đáng lẽ bà phải nghe thấy lời tôi. Không muốn để được bà yêu vì những
duyên dáng của kẻ hợm hĩnh, cũng như những lời nịnh hót hay những quấy
rầy của kẻ ngờ nghệch, tôi đã không được bà hiểu. Biết bao đau khổ tôi đã
phải chịu vì bà, mà không phải lỗi ở bà. Nhưng lát nữa bà sẽ phê phán tôi.
Có hai thứ khổ, thưa bà: cái khổ đi lang thang ngoài phố rách rưới đến trơ
trẽn, tái diễn chuyện Diogène mà không biết, chỉ cần chút ít để nuôi thân,
đơn giản hóa cuộc sống đến cực độ; có lẽ sung sướng hơn là giàu có, ít ra
thì cũng vô lo nó đánh giá thiên hạ ở chỗ mà những kẻ quyền thế không
muốn nữa. Rồi đến cái khổ của sự sang trọng, một thứ khổ kiểu Tây Ban
Nha, che đậy việc ăn xin dưới một tước hiệu; kiêu kỳ, cắm lông ngất
ngưởng, cái khổ khoác áo gi-lê trắng, đeo găng vàng, có ngựa xe, và chỉ
thiếu một xu mà mất cả tài sản. Một đằng là cái khổ của dân chúng, đằng
kia là cái khổ của kẻ lừa đảo, của vua chúa và những kẻ tài năng. Tôi chẳng
phải dân chẳng phải vua, chẳng phải kẻ lừa đảo; có lẽ tôi không có tài năng:
tôi là một ngoại lệ. Tên họ tôi bắt tôi cũng thà chết còn hơn là đi xin. Bà cứ
yên tâm bà ạ, bây giờ tôi giàu có rồi, tôi có ruộng đất và tất cả mọi thứ tôi
cần đến, - tôi nói khi thấy vẻ mặt nàng trở nên lạnh lùng như thường thấy
trên nét mặt chúng ta khi chúng ta bất chợt gặp những kẻ ăn mày sang
trọng. - Bà còn nhớ cái bữa bà đã muốn đi xem rạp Gymnase không có tôi
và tưởng tôi không tới đó không? - Nàng gật đầu. - Tôi đã tiêu đồng écu
cuối cùng để được tới đó trông thấy bà. Bà còn nhớ bữa chúng ta đi chơi
vườn Bách thảo không? Tôi mất cả cơ nghiệp để thuê xe cho bà đi. Tôi kể
cho nàng nghe những hy sinh của tôi, tôi mô tả cuộc đời của tôi, không phải
trong cơn say rượu như hôm nay tôi kể với cậu, mà là trong cơn say cao quý
của trái tim. Nhiệt tình của tôi tràn lan qua những lời nói cháy bỏng, qua
những nét tình cảm quên ngay từ đó, và chẳng nghệ thuật nào, hồi ức nào
có thể tái hiện được. Chẳng phải là lời kể chuyện lạnh lùng của một mối
tình bị hắt hủi, mối tình tôi trong lúc sung sức của nó và trong vẻ đẹp của
hy vọng đem lại cho tôi cảm hứng nói lên những lời vừa trải ra cả một cuộc
đời vừa lắp lại những tiếng kêu của một tâm hồn bị vò xé. Giọng nói tôi là
giọng cầu nguyện cuối cùng của một kẻ hấp hối trên bãi chiến trường. Nàng