Khi nhớ lại cái lối nói văn hoa dài lời, hùng biện quanh co của ông thầy
mà nghề dạy học lâu ngày đã tạo thành thói quen, thì đã muộn, Raphaël gần
như hối tiếc đã tiếp ông lão; nhưng anh vừa định mong cho ông lão đi khỏi
thì anh vội vàng nén lại điều ước thầm đó mà đưa mắt lén nhìn miếng da
lừa treo trước mặt và đặt áp vào một nền vải trắng trên đó có kẻ cẩn thận
bằng màu đỏ một đường vòng đúng theo đường chu vi định số mệnh của
miếng Da. Từ cái buổi truy hoan tai hại, Raphaël bóp nghẹt từng sở thích
nhỏ bé nhất của mình, và sống một cách thế nào cho tấm bùa ghê gớm kia
không di chuyển mảy may. Miếng Da lừa giống như một con hổ anh phải
sống với nó mà không khêu gợi tính hung dữ của nó. Thế là anh kiên nhẫn
lắng tai nghe những lời tán dương của giáo sư già. Ông cụ Porriquet để một
tiếng đồng hồ kể lại những chuyện ông bị ngược đãi từ cuộc cách mạng
tháng Bảy. Ông lão hiền lành, muốn có một chính phủ mạnh, đã ngỏ lời vì
yêu nước mà ước mong cho những gã hàng xén trở về quầy hàng của
chúng, những chính sách khách trở về đảm nhận việc công, những luật sư
về tòa án, những nguyên lão nước Pháp về điện Luxembourg[13]; nhưng
một trong những tay thượng thư bình dân của ông vua - công - dân[14] đã
tố cáo ông lão là bảo hoàng mà trục xuất ông lão khỏi ghế giáo sư. Thế là
ông lão không việc làm, không lương hưu trí và không có bánh ăn. Là cứu
tinh của một đứa cháu nghèo mà ông phải trả tiền ăn học ở chủng viện
Saint-Sulpice, ông lão đến, vì mình ít hơn là vì đứa con nuôi đó, đề nghị với
học trò cũ của mình yêu cầu viên thượng thư mới, không phải phục chức
cho ông, mà cử ông làm hiệu trưởng một trường trung học tỉnh nhỏ nào đấy
Raphaël đang trong cơn mơ mơ màng màng không cưỡng lại được thì tiếng
nói đều đều của ông lão im bặt bên tai. Vì lễ phép bắt buộc phải nhìn vào
cặp mắt trắng và hầu như bất động của ông lão có lối nói chậm chạp nặng
nề, anh đâm sững sờ, bị thôi miên vì một nội lực khó hiểu.
Thế thì, cụ Porriquet phúc đức ạ, - anh đáp mà chẳng biết rõ ông lão đã
hỏi gì, - tôi không thể làm gì được đâu, thật đấy. Tôi rất ước mong rằng cụ
sẽ đạt...
