Tất cả giống vịt trên thế giới đều có ở đây, chúng kêu, chúng mò, lúc nhúc
và họp thành một thứ nghị viện vịt miễn cưỡng tập hợp, nhưng may là
không hiến chương cũng như cương lĩnh chính trị và sống mà không gặp kẻ
đi săn, dưới con mắt những nhà tự nhiên học họ hững hờ nhìn chúng.
- Ông Lavrille kia kìa, - một người giữ khóa bảo Raphaël khi anh hỏi
gặp bậc đại sư của khoa động vật học đó.
Hầu tước trông thấy một người bé nhỏ đang mê say trong những trầm tư
khoa học gì đó trước hình dáng hai con vịt. Nhà bác học ấy, giữa hai lứa
tuổi, có bộ mặt hiền hậu, càng dịu dàng vì một thái độ ân cần, nhưng trong
toàn thân ông ngư trị một sự chuyên tâm khoa học; ông luôn luôn gãi đầu
nên bộ tóc giả của ông bị hếch lên một cách lạ kiểu, để lộ ra một đường tóc
bạc nói lên sự cuồng nhiệt của những phát minh nó, giống như mọi dục
vọng, tách rời chúng ta ra khỏi sư vật thế gian này mạnh mẽ đến mức chúng
ta mất cả ý thức về cái bản ngã. Raphaël là nhà khoa học và nghiên cứu nên
khâm phục nhà tự nhiên học đó mà những đêm thức là dành cho sự mở rộng
kiến thức con người, mà những sai lầm cũng phục vụ cho vinh quang của
nước Pháp; nhưng một tình nương trẻ chắc là sẽ cười vì giữa chiếc quần cộc
và chiếc gi-lê kẻ sọc thiếu sự ăn khớp với nhau, cái kẽ hở đó vả chăng được
che đi kín đáo bằng một chiếc sơ mi mà ông đã làm nhàu quá sức vì ông
luôn luôn hết cúi xuống lại ngẩng lên theo sự quan sát động vật sinh thành
học của ông...
Sau mấy lời chào hỏi đầu tiên, Raphaël thấy cần phải ngỏ với ông
Lavrille một lời chúc tụng nhạt nhẽo về đàn vịt của ông.
- Chà! Chúng tôi thì giàu vịt lắm, - nhà tự nhiên học nói. - Vả chăng cái
giống này, mà chắc ông cũng biết là giống đẻ nhiều nhất trong loại du cầm.
Nó bắt đầu từ con thiên nga và cuối cùng là vịt zinzin, gồm một trăm ba
mươi bảy chủng cá vật rất khác nhau, có tên của chúng tập tục, quê hương,
diện mạo của chúng và giữa chứng chẳng có gì giống nhau cũng như giữa
một người da trắng và một người da đen. Sự thật, ông ạ, khi chúng ta ăn
