- Nhưng, thưa ông, cái vật này, vì ông đã có nhã ý...
- Vật này, - nhà bác học ngắt lời nói tiếp, - là chuyện khác, giữa cá đuối
và lừa, ông ạ, có cả sự khác nhau từ đại dương đến lục địa, từ con cá đến
con vật bốn chân. Nhưng da cá cứng hơn da con vật ở trên đất. Vật này, -
ông vừa nói vừa chỉ tấm bùa, - chắc ông đã biết, là một trong những sản
phẩm kỳ lạ nhất trong vật học.
- Kìa - Raphaël thốt lên.
- Thưa ông, - nhà bác học đáp và ngồi lọt mình vào ghế bành, - vật này
là một miếng da lừa.
- Tôi đã biết, chàng trai nói.
- Ở bên Ba Tư, - nhà tự nhiên học nói tiếp, - có một giống lừa rất hiếm,
con dã lư của người xưa, equus asinue, người Tartar gọi là con koulan. Nhà
bác học Palax[8] đã nghiên cứu nó, và đã trả nó cho khoa học. Quả thật, con
vật đó từ lâu đã bị xem như quái dị, ông cũng biết, nó nổi danh trong Kinh
thánh; Moïse đã cấm không để nó giao cấu với những con đồng chủng của
nó, nhưng con dã lư còn nổi tiếng hơn vì những lạm dụng mà nó phải chịu,
và những nhà tiên tri trong Kinh thánh thường nói đến, Palax, mà chắc ông
cũng biết, có nói trong tác phẩm Act Petrov, quyển II của ông rằng những
lạm dụng kỳ khôi đó còn được lưu hành một cách thành kính ở dân Ba Tư
và dân Nôgai, như một phương thuốc thần hiệu để chữa bệnh đau thận và
thống phong dây thần kinh hông. Những người Paris tội nghiệp chúng ta
chẳng ngờ đến chuyện đó. Viện Bác vật không có con dã lư. Chà con vật
mới oai phong làm sao - Nhà bác học nói tiếp. - Bao nhiêu là chuyện huyền
bí về nó: mắt nó có một thứ màng phản xạ mà người phương Đông cho là
nó có phép làm mê hoặc, do nó thanh nhã hơn và bóng hơn da những con
ngựa đẹp nhất của chúng ta, nó có những đường vằn ít nhiều hung hung, và
rất giống da ngựa vằn. Lông nó có cái gì mềm mại, óng ánh, sờ vào nhờn
nhờn, mắt nó nhìn cũng đúng và cũng chính xác như mắt người, nó to hơn
