đâm ra chán chường. Suy đến thế thì vấn đề tự sát trở thành to lớn vô cùng.
Giữa việc quyên sinh và niềm hy vọng tràn trề đã kêu gọi một thanh niên
tới Paris, chỉ duy Trời biết đã có bao nhiêu tư tưởng va chạm, bao nhiêu thơ
văn bị bỏ rơi, bao nhiêu thất vọng và tiếng kêu nghẹn ngào, bao nhiêu mưu
toan vô hiệu và bao nhiêu kiệt tác bị sa sẩy. Mỗi cuộc tự sát là một bài thơ
bi ai trác tuyệt. Trong biển cả văn chương, anh tìm đâu thấy một tác phẩm
nổi lên có thể xuất sắc ngang với những dòng này:
Hôm qua, hồi bốn giờ, một thiếu phụ từ trên nhịp cao cầu Nghệ thuật đã
lao xuống sông Seine trẫm mình.
Trước những dòng vắn tắt kiểu Paris đó, biết bao vở kịch, biết bao tiểu
thuyết hết thảy đều lu mờ, ngay cả cái tiêu đề cũ kỹ này: Những lời than
vãn của ông vua quang minh xứ Kaërnavan bị các con bỏ ngục; đoạn cuối
cùng của một cuốn sách đã thất lạc, mà ngay cả Sterne là kẻ đã ruồng rẫy
vợ con, chỉ đọc thôi cũng phải rơi nước mắt. Chàng lạ mặt cũng bị hàng
nghìn điều suy nghĩ như vậy tấn công, nó đi qua tâm hồn từng mảnh như
những lá cờ rách phấp phới giữa một cuộc giao chiến. Nếu có lúc nào anh ta
đặt cái gánh nặng tâm hồn và hồi tưởng xuống để dừng chân trước vài bông
hoa mà gió đung đưa nhẹ nhàng giữa những lùm cây xanh, thì chẳng bao
lâu, sửng sốt vì cơn giãy giụa của bản năng sống, ngóc đầu lên dưới sức
nặng của ý định tự sát, anh ngước nhìn trời; trên kia, những đám mây xám
xịt, những luồng gió nặng trĩu u sầu, một bầu không khí nặng nề vẫn
khuyên mời anh từ giã cõi đời. Anh vừa lững thững đi về phía cầu Hoàng
gia vừa nghĩ tới những ngón chơi ngông cuối cùng của những kẻ đi trước
anh. Anh mỉm cười nhớ tới huân tước Castelreagh đã thỏa mãn cái nhu cầu
hạ đẳng nhất của con người trước khi tự cắt cổ, và nhà hàn lâm Auger đã đi
tìm hộp thuốc để làm một mồi khi bước tới cái chết. Anh đang phân tích
những hành động kỳ quặc đó và tự hỏi mình, thì vừa lúc ấy, khi nép người
vào lan can cầu để cho một tay phu bốc vác ở chợ đi qua, hắn làm lấm tay
áo anh một chút, anh bất chợt thấy mình giũ tay áo cẩn thận cho hết bụi. Đi
tới điểm cao nhất của nhịp cầu uốn, anh nhìn dòng nước một cách ảo não.
