Anh bỏ đi để hai nhà bác học tưng hửng.
- Chúng ta chớ kể lại câu chuyện này ở Viện hàn lâm, các bạn đồng viện
sẽ nhạo chúng ta, - Planchette nói với nhà hóa học sau một hồi lâu nhìn
nhau mà chẳng dám nói với nhau điều gì.
Họ như những người Thiên chúa ra khỏi mồ mà chẳng tìm thấy một Đức
Chúa trên trời. Khoa học ư? Bất lực? A xít ư? Nước lã? Bồ tạt đỏ ư? Nhục
nhã? Pin Volta và sấm sét ư? Trò trẻ con!
- Một chiếc máy ép bằng thủy lực mà tan tành như một chiếc bánh
đa[22]? - Planchette nói thêm.
- Tôi tin có quỷ sứ, - nam tước Japhet nói, sau một lúc im lặng.
- Tôi thì tin có trời, - Planchette đáp.
Cả hai người đều đóng vai trò của họ. Đối với một nhà cơ học, vũ trụ là
một bộ máy cần có một người thợ; đối với hóa học, cái sự nghiệp của ma
quái phân giải tất thảy; vạn vật là một làn hơi có vận động.
- Chúng ta không thể phủ nhận được sự kiện - nhà hóa học lại nói.
- Chà! Để an ủi chúng ta, các Ngài đảng viên Chính lý[23] đã sáng tạo ra
cái định lý mơ hồ này: ngu xuẩn như một sự kiện.
- Cái định lý của bác, - nhà hóa học đáp, - đối với tôi, tôi xem nó như là
một sự kiện tạo nên một cách ngu xuẩn.
Họ phá ra cười, và đi ăn như những kẻ chỉ nhìn thấy một hiện tượng
trong một phép màu.
Khi về nhà, Valentin âm thầm điên dại; anh chẳng tin vào cái gì hết, ý
nghĩ rối tung trong đầu óc, quay cuồng và chập chờn như ở những người
đứng trước một việc nan giải. Anh đã sẵn lòng tin ở một khuyết điểm kín
