MIẾNG DA LỪA - Trang 288

xuống; họ sống trên tiền bạc và sự nhạo báng; Yếu thì chết! Đó là lời
nguyền rủa của cái thứ giai cấp Kị sỹ[11] được thiết lập ở khắp các quốc gia
trên trái đất, vì ở đâu đâu bọn giàu có cũng ngoi lên, và câu châm ngôn đó
được ghi ở đáy những quả tim do giàu có nhào nặn hay do giai cấp quý tộc
nuôi dưỡng. Anh tập hợp lũ trẻ em vào một trường trung học chăng? Cái
hình ảnh thu nhỏ của xã hội đó, mà hình ảnh càng ngây thơ và thật thà lại
càng chân thực, luôn luôn bày ra trước mắt anh những kẻ hèn mọn tội
nghiệp, những nhân vật của khổ hạnh và đau thương thường xuyên đặt giữa
sự khinh rẻ và lòng thương hại: kinh Phúc âm hứa hẹn với họ thiên đường.
Anh bước xuống bậc thang thấp hơn của trật tự động vật chăng? Nếu con
vật có cánh nào bị đau ốm giữa đám gia cầm trong sân, những con khác
chạy theo mổ nó, vặt lông nó và giết nó. Trung thành với bản hiến chương
của chủ nghĩa vị kỷ đó, xã hội rất mực khắc nghiệt đối với những kẻ nghèo
khổ dám táo bạo đến làm ngang trở những hội hè của nó, làm phiền nhiễu
những lạc thú của nó. Kẻ nào đau khổ về thể xác hay tâm hồn, không tiền
của hay quyền hành, là một tên cùng đinh. Họ cứ yên trong sa mạc của họ;
nếu họ vượt qua giới tuyến, họ sẽ thấy đâu đâu cũng là mùa đông giá lạnh;
giá lạnh trong những vẻ nhìn, giá lạnh trong thái độ, trong lời nói, trong tấm
lòng; may mắn là họ không bị nguyền rủa ở chỗ mà đáng lẽ họ phải được an
ủi. Hấp hối ư, anh cứ nằm im trong cái giường bỏ chơ chỏng của anh. Già
nua ư, anh cứ trơ trọi trong gian nhà lạnh lẽo của anh. Gái nghèo không hồi
môn ư, cô cứ rét cóng và đốt lòng trong gian gác xép hiu quạnh của cô. Nếu
xã hội dung thứ một cảnh bất hạnh, phải chăng là để gia công nó mà sử
dụng, lợi dụng nó, đóng cương cho nó, đeo hàm thiếc, phủ mông cho nó,
cưỡi lên nó, biến nó thành trò mua vui? Hỡi các thị tỳ ốm ho, hãy làm bộ
mặt cho vui? Hãy gắng chịu hơi hướng của bà tự xưng là ân nhân mình; hãy
ẵm chó của họ; là đối thủ những con chó ăng-lê của họ, các chị hãy mua vui
cho họ, dò xét ý tứ họ, rồi im đi. Còn anh, ông vua của những kẻ hầu không
áo dấu, tên ăn bám mặt dày mày dạn, hãy để tâm tính anh ở nhà, hãy tiêu
cơm theo kiểu người đãi anh tiêu cơm, khóc tiếng khóc của họ, cười kiểu
cười của họ, hãy coi những lời đả kích của họ là êm tai; nếu anh muốn gièm
pha họ, hãy chờ lúc họ bị thất thế. Đó, xã hội thượng lưu trọng vọng chuyện