không kể, hầu tước ạ, ông có thể sống lâu như Bành tổ[12]. Phổi ông khỏe
ngang với bễ lò rèn, mà dạ dày của ông thì đến dạ dày con đà điểu cũng
phải hờn ghen; nhưng nếu ông sống ở một nơi khí hậu nóng, thì ông có cơ
thật sự và mau chóng về chơi đất thánh. Tôi chỉ nói vài lời, hầu tước khắc
hiểu. Hóa học chứng minh rằng sự hô hấp ở con người là một hiện tượng
thiên nhiên thật sự mà cường độ cao hay thấp là tùy theo có nhiều hay ít
nhiệt tố tịch tụ trong cơ thể riêng biệt của mỗi người. Ở ông, nhiệt tố có
nhiều; như ông, nếu tôi được phép nói như vậy, thì là siêu-dưỡng-khí do cái
tạng nhiệt của những người số phải mang những hoài bão lớn. Khi thở khí
trời nhiệt và thoáng nó tăng cường sinh lực ở những người thần khí suy
nhược, thì ông lại làm tăng sức đốt đã quá mạnh. Vậy một trong những điều
kiện sinh hoạt của ông là nơi không khí dày đặc ở những trại chăn nuôi,
những miền thung lũng. Vâng, không khí sinh tồn của người nung nấu thiên
tài là ở những cánh đồng cỏ màu mỡ của nước Đức, ở Baden-Baden, ở
Toeplitz. Nếu ông không sợ nước Anh, thì trời sương mù bên đó làm giảm
nhiệt trong mình ông; còn như miền suối nước chúng tôi đây ở cao hàng
trăm thước[13] trên mặt Địa Trung Hải thì có hại cho ông. Đó là ý kiến của
tôi, - ông ta nói và để lộ ra vẻ khiêm tốn! - Tôi nói vậy là trái với quyền lợi
của chúng tôi, là vì ông nghe theo thì chúng tôi chẳng may sẽ thiệt mất ông.
Nếu không có những lời cuối cùng này thì có lẽ Raphaël đã bị xiêu lòng
vì cái vẻ hiền hậu giả tạo của viên thầy thuốc đường mật nhưng anh là
người quan sát quá sâu sắc cho nên không thể không đoán ra, qua giọng
nói, qua cử chỉ và vẻ nhìn đi theo, lời nói phảng phất nhạo báng, cái nhiệm
vụ mà gã tiểu nhân đó chắc chắn đã được cái cử tọa bệnh nhân vui nhộn của
hắn giao cho. Thì ra những kẻ nhàn rỗi mặt mày thắm tươi ấy, những mụ
già ngán đời ấy, những tay Ăng-lê lang bạt ấy, những ả nhân ngãi trốn
chồng và được tình nhân mang tới Suối đó chủ trương xua đuổi khỏi nơi
này một kẻ hấp hối tội nghiệp, suy nhược, yếu ớt, rõ ràng không thể chịu
đựng được sự hành hạ hàng ngày. Raphaël chấp nhận cuộc chiến đấu và
nhìn thấy trong cái mưu mô đó một trò vui.
