bất hạnh là như thế đó; họ giết chết nó hay xua đuổi nó, làm nhục nó hay
đem thiến nó.
Những ý nghĩ ấy nảy nở trong lòng Raphaël đột ngột như một thi hứng:
anh nhìn quanh anh, và cảm thấy cái giá lạnh bi thảm mà xã hội tỏa ra để
đuổi xa cảnh khốn khổ, và nó làm chết cứng tâm hồn còn mạnh hơn cả gió
bấc tháng Chạp làm cho thân thể chết cóng. Anh khoanh tay trên ngực, tựa
lưng vào tường và sa vào một mối u sầu cùng cực. Anh nghĩ tới chút ít sung
sướng mà cái trò cảnh sát ghê gớm kia đem lại cho xã hội thượng lưu. Nó là
cái gì? Những trò vui không thú vị, niềm hân hoan không vui vẻ những hội
hè không lạc thú, nỗi tê mê không khoái trá, nghĩa là củi hay tro trong một
bếp lò, mà không có một tia lửa. Lúc anh ngẩng đầu lên thì chỉ thấy trơ một
mình, những người chơi đã chạy mất cả. - Muốn làm cho họ ưa trọng cơn
ho của ta chỉ cần ta để lộ cho họ biết uy quyền của ta! - Anh nhủ thầm.
Nghĩ thế, anh quăng ra tấm lòng khinh bỉ như chiếc màn che giữa xã hội và
anh.
Ngày hôm sau viên thầy thuốc của suối nước đến thăm anh ra vẻ ân cần
và lo lắng cho sức khỏe của anh. Raphaël cảm thấy vui vẻ khi nghe thấy
những lời thân mật nói với anh. Anh thấy trên nét mặt của bác sĩ in vẻ hiền
hậu, tử tế, những vòng uốn bộ tóc giả màu vàng hung của ông đượm lòng
nhân hậu, cách may chiếc áo vuông vắn, những nếp quần, đôi giầy rộng lớn
như của mốt giáo đồ, tất thảy, cả đến làn phấn mà đuôi tóc rải thành đường
tròn xuống chiếc lưng hơi còng của ông, đều bộc lộ một tính cách giáo đồ,
biểu hiện lòng từ thiện Cơ đốc và sự tận tâm của một người, vì sốt sắng với
bệnh nhân mà tự buộc mình phải đánh bài lá, đánh cờ khi sao để luôn luôn
ăn tiền của họ.
- Thưa hầu tước, - ông ta nói sau một hồi lâu chuyện trò với Raphaël, -
chắc chắn tôi sẽ làm tiêu tan nỗi buồn rầu của ông. Bây giờ tôi biết khá rõ
tạng người ông để quả quyết rằng các vị thầy thuốc ở Paris, mà tôi biết rõ
tài năng xuất sắc đã lầm về bản chất bệnh tật của ông. Trừ phi bị tai nạn gì
