cách kỳ dị cuộc sống của anh với cuộc sống của núi đá này, anh đã cắm
mình ở đó. Nhờ cái thần tuệ bí mật đó, sự an dưỡng giả hiệu, tựa những cơn
mê ảo tốt lành ấy mà tạo vật ban cho như bấy nhiêu bước dừng nghỉ trong
cảnh đau thương, Valentine hưởng những lạc thú của một cuộc hoàn đồng,
trong những giờ phút đầu tiên của thời gian anh lưu trú giữa phong cảnh vui
tươi đó ở đó, anh đi tìm kiếm những cái không đâu, làm nghìn việc mà
chẳng xong việc nào, ngày hôm sau quên những dự định hôm trước, và tư
lự; anh sung sướng, anh tưởng thoát nạn. Một buổi sáng, ngẫu nhiên anh
còn nằm ở giường tới buổi trưa, đắm đuối trong giấc mơ màng nửa thức
nửa ngủ, nó đem lại cho thực tại bóng dáng của tưởng tượng và cho những
ảo tưởng đường nét của tồn tại, bỗng nhiên, thoạt tiên không biết có còn mơ
mộng nữa không, lần đầu tiên, anh nghe bản kiểm tra về sức khỏe của anh
do bà chủ nhà trình bày với Jonathas hàng ngày tới hỏi thăm. Người đàn bà
xứ Auvergne đó yên trí rằng Valentin còn đang ngủ, không hạ thấp cái
giọng nói miền núi của chị.
- Chẳng khá hơn cũng chẳng nặng thêm. Cả đêm qua ông ấy còn ho rũ
rượi. Ông ấy ho, ông ấy khạc, đến là tội, ông bạn đáng mến ấy. Tôi và bố
cháu, cứ bảo nhau ông ấy lấy hơi đâu mà ho như thế. Đến nẫu ruột. Bệnh
quỷ quái gì ông ấy chẳng khỏe khoắn gì đâu? Bọn tôi cứ sợ một buổi sớm
nào ông ấy tắt nghỉ trong giường mất. Người thì cứ tái nhợt như tượng
Chúa bằng sáp vậy. Lạy Đức Mẹ, tôi cứ để ý xem khi ông ấy ngủ dậy, thật
thế, tội nghiệp, người ông ấy gầy như que củi. Mà mình mẩy cũng đã hôi
hám. Nhưng ông ấy cũng mặc, ông ấy chạy hết hơi cứ như còn dư sức vậy.
Mà ông ấy cũng gan, không phàn nàn kêu ca gì cả. Nhưng thật ra, chẳng thà
ông ấy nhắm mắt đi còn hơn, vì ông ấy chịu cái khổ nạn của Chúa! Còn tôi
chẳng muốn thế, cụ ạ, cái đó chẳng lợi gì cho chúng tôi. Nhưng dù ông ấy
chẳng cho gì chúng tôi, bọn tôi vẫn cứ mến ông ấy; chúng tôi chẳng vì lợi
mà làm.
- Chao! Lạy chúa! - Chị nói tiếp, - chỉ có người Paris mới mắc những
bệnh ma quỷ ấy! Nó ở đâu ra như vậy? Người con trai tội nghiệp, chắc ông
