của những cá nhân được chứng minh bằng những di vật của con người để
lại, các giác quan chàng trai hoàn toàn bị tê liệt: thế là cái ý đồ thúc đẩy anh
bước vào cửa hàng này đã đạt được: anh thoát ly cuộc sống thực tại, vươn
dần lên một thế giới lý tưởng, bước tới những lâu đài kỳ diệu của hôn mê,
trong đó vạn vật hiện ra từng mảnh bằng những tia lửa, giống như xưa kia
thế giới vị lai diễu qua rực sáng trước mắt thánh Jean trên đảo Pathmos[29].
Vô số những hình tượng ảo não, kiều diễm và kinh khủng tối tăm và
sáng suốt, xa xôi và gần gũi, đứng lên từng đám, cả muôn ngàn, cả thế hệ.
Ai Cập cứng cỏi, bí hiểm, vươn lên trên những bãi cát, hình dung bằng một
xác ướp quấn trong băng đen: bọn Pharaons[30] chôn sống biết bao nhiêu
người để xây dựng cho chúng một ngôi mộ. Moïse, người Hébreux[31], sa
mạc: anh hé trông thấy cả một thế giới cổ xưa và trang trọng. Tươi tắn và
dịu dàng, một pho tượng đá hoa ngồi trên một chiếc cột xoắn và rực rỡ màu
trắng, nói với anh những thần thoại mê ly của Hy Lạp và Ionie[32]. Chà! Ai
mà chẳng như anh, mỉm cười khi nhìn thấy trên nền đất thó đỏ mịn màng
của một chiếc bình Étrurie[33]: cô gái tóc nâu nhảy múa chào mừng hân
hoan trước mặt thần Priape[34]. Đối diện là một hoàng hậu Latinh vuốt ve
trìu mến con quái vật của bà!
Những thời thượng của La Mã đế vương còn sống đầy đủ ở nơi đây và
bày ra đồ tắm, giường nằm, đồ trang điểm của một nàng Julie ủy mị, mơ
mộng, chờ đợi Tibulle[35] của nàng. Với hiệu lực của những tấm bùa Ả
rập, chiếc đầu của Cicéron[36] gợi ra những sự tích của La Mã tự do và mở
ra trước mắt anh những trang sử của Tite-Live[37]; chàng trai ngắm nhìn
Senatus Populusque Romanus[38]; viên tổng tài những cảnh vệ, những áo
thụng viền đỏ, những cuộc đấu tranh ở Quốc dân hội nghị, nhân dân phẫn
nộ, tất cả từ từ diễu qua trước mặt anh như những hình tượng mơ hồ của
một giấc chiêm bao. Cuối cùng bao trùm lên là hình ảnh Cơ Đốc La Mã.
Một bức họa mở ra cảnh nhà trời: anh nhìn thấy ở đó Đức mẹ Đồng trinh
Marie chìm ngập trong một đám mây vàng, giữa các thiên thần, làm lu mờ
cả ánh rực rỡ của mặt trời, lắng nghe lời than vãn của người nghèo khổ mà
