nhất cua những đường diềm thếp vàng trên tường, những nét chạm tinh vi
trên đồng hun và những màu rực rỡ của đồ đạc; những bông hoa hiếm có, ở
những thùng trồng hoa làm bằng tre có nghệ thuật, tỏa hương dịu dàng;
những màn trướng trông thanh nhã không hợm hĩnh; ở hết thảy mọi vật có
cái gì như duyên dáng nên thơ, có uy lực tác động đến tư tưởng tượng của
một kẻ không xu.
- Mười vạn quan thực lợi là một lời bình luận giáo lý thật đẹp, và giúp ta
thi hành đạo đức một cách kỳ diệu! - anh thở dài nói. - Chao ôi! Đúng là
đức hạnh của ta chẳng phải là ở việc đi bộ. Đối với ta, thói hư, đó là một
gian gác xép, một chiếc áo sờn rách, một chiếc mũ bạc màu đội mùa đông,
và những món nợ ở nơi người gác cổng. Chà! Ta muốn sống cảnh giàu sang
này một năm. sáu tháng, bất kể? Rồi sau đó sẽ chết. Ít ra thì ta cũng đã tận
hưởng, hiểu biết, nghiến ngấu hàng nghìn cuộc đời.
- Ồ! Emile nghe anh nói liền bảo, - cậu coi chiếc xe song mã của một tên
trọng mãi là hạnh phúc. Thôi đi, rồi chẳng mấy lúc cậu sẽ chán ngán vì tiền
của khi thấy nó tước mất của cậu cái hy vọng làm một con người xuất
chúng. Giữa những cái nghèo nàn của cảnh giàu có và những cái giàu có
của cảnh nghèo nàn, nghệ sĩ có ngả nghiêng bao giờ? Đối với bọn chúng ta,
phải chăng luôn luôn phải có đấu tranh? Vì vậy, cậu hãy chuẩn bị cái dạ
dày, nhìn kìa, - anh vừa nói vừa hùng dũng chỉ cái quang cảnh oai nghiêm,
rất mực thần thánh và vững lòng mà gian phòng ăn của tên tư bản tự mãn
bày ra. - Con người kia, - anh nói tiếp, - thực sự chỉ ra công ky cóp tiền bị
cho bọn mình. Phải chăng đó là một giống hải miêu thuộc loại san hô mà
các nhà tự nhiên học bỏ quên, và vấn đề là phải khéo léo ép nó trước khi để
cho bọn con cháu nó hút mất? Cậu thấy có phong cách gì ở những bức
chạm nổi trang hoàng những tường kia không? Rồi những đèn treo, những
bức tranh, tất nhiên là sang trọng quá đi? Cứ nghe những kẻ đố kỵ và những
kẻ ưa tìm hiểu những lò xo của cuộc đời, thì tay này trong thời kỳ cách
mạng dường như đã giết chết một người Đức và vài người nữa, nghe nói là
bạn thân nhất của hắn và mẹ người bạn đó. Cậu có thể gán tội ác cho bộ tóc
