đầu tiên mang hướng “quay ra ngoài”, và chỉ dưới tác động của các hạn
chế bên ngoài con người mới bắt đầu quay vào trong.
Phá tan sự nhầm lẫn này không đơn giản. Sự tách rời thế giới bên
ngoài và bên trong không là gì khác ngoài hình ảnh kết cấu gương thô
thiển nhất. Giới hạn cực đoan của mù lòa nhận thức của con người xảy
ra khi kiến thức về thế giới “bên trong” hoàn toàn bị đánh mất, và chỉ
còn khả năng coi nó là sự đối kháng “bên ngoài”. Trong thực tế, ý
nghĩa bên trong và bên ngoài không tồn tại.
Con người lịch sử từ phương pháp thực hành muốn đặt tên thế giới
giác quan vô hình, với niềm tin: thế giới tinh thần-linh hồn vô hình này
nằm bên trong con người như một bộ phận hoặc một tế bào, và đối
kháng với thế giới hữu hình. Từ quan niệm truyền thống sự phân biệt
này trong mọi trường hợp là hình ảnh tượng trưng, cần phải hiểu thế
giới “bên trong” là cảnh giới của người trời, của sự hướng về cái TÔI
Thượng Đế (Atman), là thế giới siêu nhiên vượt trên cả giác quan và
thiên nhiên - còn thế giới “bên ngoài” là thế giới vật chất nặng nề thô
thiển đối ngược với Atman.
Theo sự phân biệt này của truyền thống, điều tiếp theo tất nhiên là:
thế giới linh hồn-tinh thần không chỉ đầu tiên, tiên quyết, cơ bản mà
còn là thế giới của ánh sáng, của Thượng Đế, của cái TÔI Thượng Đế,
của tạo hóa cổ. Từ đó cho thấy thấu giác cơ bản đầu tiên của con người
hướng “vào trong” và ở “bên trong”.
Việc quay ra bên ngoài trùng với sự “phạm tội”, với quá trình vật
chất hóa, quá trình rớt khỏi thế giới tinh thần của con người. Quay ra
ngoài, con người rất muộn màng mới bắt đầu nhận thức lại và nhận
thức này xuất hiện trong sự tiếp nối của mọi ức chế tai hại, ngăn cản
nhận thức quay “vào trong”. Khi linh hồn con người bắt đầu nhìn ra
ngoài, thực chất là lúc nó nhìn ngược với hướng của tinh thần: nó quay
về phía vật chất, về một thế giới thô thiển và nặng nề - về phía tối tăm.
Đến đây ta cần nhắc lại, không chỉ là vấn đề nhận thức.
