Trong lao động nghệ thuật, con người trực tiếp thực hiện những
giá trị tinh thần, và như vậy trực tiếp canh tác thiên nhiên vật chất.
Công việc này là tấm gương và giấc mơ đáng ghen tị cho những công
việc khác. Và chắc chắn, chừng nào sự hiện thực hóa trong các lĩnh vực
đời sống - như công việc của người nghệ sĩ - còn chưa thực hiện được,
chừng đó mọi lí thuyết, luật lệ, mọi công cuộc cải cách lao động, mọi
cưỡng bức đều vô ích.
Đây không phải vấn đề tiền công, thời gian lao động, không phải
vấn đề xã hội, mà chỉ duy nhất là mối quan hệ với thế giới vật chất của
tinh thần yêu thương từ người Cha.
Con người, như Zarathustra nói, hoặc là người cha hoặc là kẻ
cướp của thiên nhiên. Con người, hoặc hiện thực hóa tinh thần yêu
thương, lúc đó là người cha của thiên nhiên, hoặc không hiện thực hóa
nổi, lúc đó là kẻ cướp của thiên nhiên.
Chúng ta biết ơn sự canh tác cổ không chỉ vì các loài thực vật, lúa,
cây ăn quả, cây trồng đã thuần hóa; không chỉ vì những loài gia cầm,
ngựa, bò, cừu; không chỉ vì tất cả những đồ vật cơ bản dành cho gia
đình và đời sống của chúng ta; mà chúng ta còn biết ơn thời cổ vì tri
thức hoàn hảo của thế giới con người, vì hình ảnh đã tạo dựng và thực
hiện hoàn chỉnh về con người.
Bởi vì thời cổ đã canh tác thiên nhiên bằng tinh thần của người
cha âu yếm vị tha, tinh thần này thấm đẫm trong sự thuần hóa mỗi một
loài thực vật, trong cộng đồng, trong linh hồn con người. Sự hiện thực
hóa tinh thần người cha tạo dựng vẻ đẹp của trái đất, tạo dựng hòa bình
cho cộng đồng, cho sự phát triển của thành phố, cho sự hiền hòa của
tính cách.
Và khi con người không bao giờ hiện thực hóa nổi tinh thần của
người cha nữa, nó nhất định trở thành kẻ cướp của thiên nhiên.
Kẻ cướp không chỉ của đất, không chỉ triệt hạ những cánh rừng,
tàn sát lũ súc vật, tước đoạt tài nguyên của núi, mà nhân dân còn trở
thành kẻ cướp của nhân dân, giai cấp trở thành kẻ cướp của giai cấp,
